Page 67 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

Khâm Tộ ở Tây Kết (tháng 3 năm Tân Tỵ 981), nước ta tránh khỏi ách Tống.
Vua Tống phải nhận Lê Hoàn làm chủ ở nước ta (986).
Phía bắc, Lê Hoàn đánh lui quân Tống, phía nam đại phá quân Chiêm.
Nước ta nhờ đó thành có cơ đồ khá vững vàng. Nhưng khoảng đất Hoàn cai trị
không quá vùng trung nguyên*''. Còn miền thượng du thì hình như chưa ràng
buộc gì cả. Tuy nhiên, biên giới miền đông bắc đã rõ ràng; và trên hai đường
thông lộ lớn, từ châu Vmh An ở vùng Hải Ninh, Mông Cái**', đến Khâm Châu
(Kintcheou) và từ huyện Quang Lang, là ô n Châu, ở phía nam Lạng Sơn, đến
Ung Châu (Nanrũng), thì hai nước kiểm soát cẩn thận*^'. Biên thần Tống thường
thám thính tình hình nước ta, nhưng Tống còn bận việc bắc cương đối với Liêu
(vùng Bắc Bình và Mãn Châu), Hạ (vùng Thiểm Tây), cho nên chưa muốn gây
hấn với ta. Dẫu có khi dân ta sang quấy (995) mà Tống cũng làm ngơ*^'. Đến lúc
Lê Hoàn mất, các con ữanh nhau ngôi, quan Tống xin đem quân sang đánh ta
(1006). Nhưng vua Chân Tông vẫn không bằng lòng. Vua nói rằng: "Hoàn đã
trung thành, ta không nên nhân y chết mà đánh. Vả núi sông Giao Chi hiểm trở,
thủy thổ độc dữ. Có lấy được cũng vô ích"*'*' (TS 488 và TB 63/8b).
Sau đó, vua Tống lại bằng lòng cho Lý Công uẩn nối nhà Lê. Tính rộng
rãi của Tống Chân Tông đã tỏ rõ trong câu trả lời cho tả hữu về việc Công
Uẩn tranh ngôi Lê: "Lê Hoàn bất nghĩa mà được nước. Lý Công uẩn bắt
chước, rất là đáng ghét. Nhưng man tục như thế, không nên trách" (TS 488).
Từ lúc Lý lập nước (1009), ngoài việc các vương toan cướp ngôi Thái
Tông, bên trong không có sự cạnh tranh khác. Cho nên các vua Lý rất chú ý
đến việc biên cương phương nam và phương bắc.
về phương nam, địa giới đã rõ ràng, vì có dãy núi Hoành Sơn ngăn đôi
hai nước Chiêm và Việt. Dân Chàm cũng như dân ta, sinh nhai về cày cấy.
Gần biên giới chung, dân ta và dân Chàm sống trên hai đồng bằng châu
Hoan và Bố Chính cách xa nhau, nên ít sinh sự xâm lấn lẫn nhau, trừ phi
những vụ giặc bể Chàm vào cướp ven bể rồi bỏ đi mà thôi.
Còn về phương bắc, ngoài hai dân tộc Hoa và Việt, có nhiều dân tộc
khác mà cả hai nước đều gọi là Man (Thổ, Nùng, Mán...), chiếm miền rừng

(•) Móng Cái. BBT.

74