Page 71 - Lý Thường Kiệt
P. 71

LÝ THƯỜNG KIỆT

           vùng xuôi, quan Tống đã đặt ra những trại, tức là đồn ở biên giới chia dân
           khê động và Hán dân. Đối với Tả, Hữu Giang và nuớc ta, Tống đã đặt năm
           trại  thuộc  ưng  Châu:  Hoành  Sơn,  Thái  Bình,  Vĩnh  Bình,  c ổ   Vạn,  Thiên
           Long, và hai trại thuộc Khâm Châu: Nhu Tích và Để Trạo.
               Sau này ta sẽ thấy rằng, tất cả các việc lôi thôi giữa Lý và Tống đều bởi
           những cuộc xung đột giữa các dân khê động, hoặc tự ý tranh giành, hoặc tự

           triều đình Lý xui giục.
               Nội trong các dân khê động trên đất Lý, họ Thân chiếm một địa vị đặc
           biệt. Mục sau (IV/4) sẽ nói rõ. Ấy là dân động Giáp, thuộc Lạng Châu.
               Họ Thân ba đời làm phò mã dưới triều Lý. Nguyên họ Giáp, sau đổi ra
           Thân; chữ thân khác chữ giáp chỉ có thêm dài nét sổ lên phía trên.
               Động Giáp chắc ở phần bắc tỉnh Bắc Giang ngày nay và phía nam ải Chi
           Lăng<^>. Đất này là chỗ rất quan yếu.  Nó chặn con đường lớn nhất từ Ung
           đến nước ta. Mà đối với trại Vĩnh Bình của Tống thì có các đèo ải rất hiểm

           thuộc huyện Quang Lang che chở. Muốn qua huyện ấy phải qua hai ải rất
           hiểm;  ải Quyết Lý kề phía bắc ô n  Châu  ngày nay và ải Giáp Khẩu, tức Chi
           Lăng ở phía nam ô n  Châu. Trong cuộc Lý Tống chiến tranh sau này, hai ải
           ấy sẽ có công dụng rất lớn.
               3.  Họ Nùng và châu Quảng Nguyên
               Quảng Nguyên là địa phận Cao Bằng bây giờ. Nay châu Quảng Uyên là

           tên cũ đổi  ra (theo ĐNNTC, cuối đời Hồng Đức đổi;  nhưng có lẽ đời Mạc
           tránh tên húy Mạc Phúc Nguyên). Tuy châu ở cách xa Thăng Long, ít ruộng,
           rừng núi hầu khắp, nhiều thú dữ, khí độc, nhưng sẵn vàng bạc. Vùng Ngân
           Sơn (nghĩa núi bạc), Nguyên Bình, Thạch An (ĐKĐD và ĐNNTC), xưa có lò
           vàng  bạc.  Phía  tây,  thông  với  vùng  Tuyên  Quang,  Hà  Giang  ngày  nay;
           chính đó có nhiều  mỏ vàng, mỏ bạc, mỏ đồng, mỏ chì và  thiếc  (nhất là ở
           vùng Tụ Long, bị mất vào Trung Quốc từ hồi thuộc Pháp, nay ở vào hơn 20
           km  trong tỉnh  Quảng Tây về  phía  tây bắc Hà  Giang).  Vùng này có giống
           Nùng (lấy họ Nùng), là một dân tộc đông và mạnh, ở rải rác từ Hữu Giang
           và Tả Giang thuộc Quảng Tây cho đến châu Quảng Nguyên.



                                             78
   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76