Page 70 - Lý Thường Kiệt
P. 70

BẠI CHIÊM-PHÁ TỐNG


     hướng đông nam. Tả Giang phát nguyên từ chỗ giáp giới tỉnh Cao Bằng và
     Vân Nam, chảy qua Cao Bằng, rồi theo chiều đông bắc, qua Quảng Tây và
     hợp với Hữu  Giang ở phía  tây  thành Ung Châu.  Sông Ô  Bì  (Kỳ Cùng)  là
     một nhánh của Tả Giang.
         Các họ Nùng, Hoàng, Chu,... ở trong triền hai sông ấy. Họ Nùng phần lớn
     ở bốn châu: An Bình, Vũ Lặc, Tư Lãng, Thất Nguyên thuộc Tả Giang và ở
     Quảng Nguyên,  tức là  trên  đất Cao Bằng và  đất phía  đông biên  giới Cao
     Bằng ngày nay.  Họ Hoàng ở về phía  tây, thuộc Hữu  Giang, nhất là ở bốn
     châu An Đức, Quy Lạc, Lộ Thành, Điền Châu, tức là phía bắc và tây bắc biên
     giới Cao Bằng. (LNĐĐ và QHNHC).
         Sự phân biệt bằng địa điểm như thế không tuyệt đối đúng. Thật ra, các
     họ ở lẫn nhau. Họ Nùng ở các châu phía tây đạo Đặc Ma (thuộc Vân Nam),

     và họ Hoàng cũng ở phía đông đất Quảng Nguyên.
         Hai  đạo Tả  và  Hữu  Giang gồm  từ 50  đến 60 động (TS,  QHNHC).  Tù
     trưởng các động ấy khi trước đều tự lập. Đời Đường có viên kinh lược Ung
     Châu, Từ Thân Hậu, chiêu dụ; nên mới theo Đường.
         Từ khi Tống lập nước, quan Tống coi Quế Châu, hay là coi Ung Châu,
     đã tìm cách thu phục các khê động ấy. Nhưng thật ra cũng chỉ có các động,
     gần các đồn binh Tống, theo. Còn các động ở xa, thì hoặc tự lập, hoặc chỉ
     nạp cống ít nhiều lấy lệ, hoặc đã  theo Lý.  Các châu Vạn Nhai (Vũ Nhai ở
     Thái  Nguyên  ngày  nay),  Vũ  Lặc  (ở  Cao  Bằng),  Quảng Nguyên,  đều  nộp
     cống cho vua Lý.
         Nước ta nhỏ, nên đường đất từ kinh đô đến các khê động ấy không xa.
     Lý kiểm soát vùng tây Tả Giang dễ dàng hơn quan Tống đóng ở Ung Châu.
     Sử ta còn chép rõ các việc vua Lý hay các hoàng tử dẹp loạn ở vùng ấy*^^
     Nhưng cũng có bộ lạc, thỉnh thoảng b ất bình vì một việc gì, đều bỏ đất này
     qua đất khác. Vì thế, cương giới ở vùng này còn lưu động. Vua Lý rất quan
     tâm mở cõi về vùng ấy.
         Còn quan Tống, thì giữ thế thủ. Ấy bởi vì đối với Tống, đất nào cũng đã
     cho là thuộc mình rồi. Cho nên, quý hồ dân khê động không quấy rối vùng
     đồng  ruộng  dọc  sông,  quan  Tống  không  cần  hỏi  đến.  Muốn  gìn  giữ  đất


                                        77
   65   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75