Page 64 - Lý Thường Kiệt

BẠI CHIÊM-PHÁ TỐNG

Có lẽ, vì thế, Lý Thường Kiệt lo toan đoàn kết trong nước để kết thúc
nhân tâm. Việc đầu tiên là xóa sự hiềm khích gây ra vì chuyện Thượng
Dưong thái hậu. Năm ấy (Giáp Dần 1074), mời Lý Đạo Thành từ Nghệ An

trở về, giữ chức Thái phó, bình chương quân quốc trọng sự, hiệp tác với Thường
Kiệt coi việc dân và quân trong nước, để cho Thường Kiệt rảnh tay sắp đặt
việc chống Tống, và thay ông trong khi phải xuất ngoại cầm quân.
Lý Đạo Thành là một bậc lão thành, được sĩ phu ngưỡng vọng. Việc ông
bị biếm vào Nghệ An chắc đã gây mầm chia rẽ lớn ở triều.
Bấy giờ, bên triều Tống, cũng có việc hai phái tân cựu cạnh tranh. Tân
và cựu, không phải chỉ trong phương pháp (VI/3), nhưng ở cả cá nhân. Phái
tân có thủ lĩnh Vương An Thạch; trong phái ấy, người đều còn trẻ. Phái cựu
gồm hầu hết các lão thần. Thấy Vương An Thạch và đồng phái đều còn ít
tuổi mà lên cầm quyền, phái cũ không bằng lòng, cho nên sự xung đột về
chủ nghĩa lại tăng kịch liệt.
Chắc rằng, ở nước ta cũng chịu ảnh hưởng của cuộc xung đột ấy. Vua
còn trẻ, đáng lẽ các lão thần phụ chính. Mà bây giờ, quyền lại vào tay một
võ tướng mới hơn 50 tuổi, thêm là một hoạn quan. Phái già chắc bất mãn.
Muốn lấy lòng phái ấy, Thường Kiệt tất phải hậu đãi các lão thần. Vì vậy
mới có việc mời Lý Đạo Thành trở về dự chính, và việc vua hạ chiếu cho
phép những công thần 80 tuổi, mỗi khi vào chầu, được chống gậy và ngồi
ghế.(TT).
Việc thứ hai, là tôn kẻ học giả, để chiêu dụ hiền tài. Từ trước, tuy có lập
Văn Miếu (1070), tuy có dùng nho quan, nhưng chưa hề có mở khoa thi để
khuyến khích và tuyển nhân tài. Năm Ất Mão (1075), vào tháng 2, vua hạ
chiếu tuyển các nhà minh kinh bác học, chọn kẻ hiểu sách Kinh, học rộng; và
mở khoa thi Nho đầu tiên ở nước ta. Lê Văn Thịnh đậu khoa ấy, và được vào
dạy vua Nhân Tông bấy giờ lên 10 tuổi. Trong các việc này, chắc Lý Đạo
Thành có ảnh hưởng lớn. Thế cũng đủ tỏ rằng hai nhà họ Lý kia đã thành
thật đồng tâm cộng sự. Nhờ sự hòa hảo trong triều, mà sau này, tuy Tống
tìm phương chia rẽ các đại thần để dễ bại quân ta. Nhưng Tống sẽ hoàn

toàn thất bại.

71