Page 321 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

chơi". Ông khen sư là người có công to với Phật, rồi sai kẻ hầu chèo thuyền
về phương tây" (LX).
Vậy thuyền rời núi Long Tị, ngược dòng sông Mã, đến ngã ba Bông
(xem bản đồ IV). Thuyền "qua sông trong Nam Thạc, đến ấp lớn Đại Lý"
(LX). Nam Thạc chắc là sông Lèn ngày nay. Từ ngã ba Bông đi về phương
đông, xuôi sông Lèn, thì đến làng Đại Lý.
"Ông và sư ghé thuyền lên bến. Đưa mắt ngắm hông. Thấy một núi nhỏ,
tên là Ngưỡng Sơn; chỉ cách quận lỵ năm dặm, phảng phất như ở trong thành.

Chân núi gần sông; ít kẻ lên đó, nhưng cũng dễ trèo. Hơi mù bám cây cối um
tùm, màu lam ngùn ngụt. Sau lưng (phía bắc) có dãy núi Giao Lĩnh, làng Hoàng
Hương ôm bọc. Phía trước có núi Nhâm Phong, đồi Nê Phụ nhô cao" (LX).
Núi Giao Lĩnh chắc là dãy núi Mông Cù, Kim Âu; làng Hoàng Hương
chắc nay là tổng Hoàng Xá. Núi Nhâm Phong có lẽ là nhỏn núi ở phía đông
làng Oai Hổ, phía nam làng Bạch Thỏ; vì nhỏn núi này cao 229 m, là cao
nhất trong các núi ở trước Ngưỡng Sơn, và cách đó không xa. Còn đồi Nê
Phụ phải chăng là núi tại làng Chi Nê, Sơn Đông ngày nay?

Bia LX chép tiếp: "ở đấy, nguyên đã có một ẩn giả làm am, ở lánh một
mình, và đi giáo hóa những vùng lân cận. Gọi là khai thác, nhưng tĩnh giới
chưa được nghiêm trang, ông cùng bộ thuộc bèn lần đường, nối gót mà lên
núi. Chỉ thấy cổ thụ um tùm, yên hà ràng rịt. Bồi hồi dẫn bước, ngưỡng cúi
mà nhìn không chớp mắt. Lòng thấy thích vui, ý muốn xây dựng". Bia LX
không nói rõ đây là cuộc đi chơi cùng sư Sùng Tín hay cuộc khác. Có lẽ, sau
lúc sư về Kinh rồi, Thường Kiệt trở lại núi Ngưỡng Sơn với bộ thuộc. Trong
số bộ thuộc, có Hải Chiếu đại sư, là người làm văn bia này.
"Ông bèn nói với bộ thuộc: “Kẻ nhân trí vui là vui với núi sông. Đời đời
truyền lại là danh với đạo. Nếu không dựng chùa ở nơi này để mở đạo, thì danh núi
đâu là đủ quý" (LX).

"Rồi ông sai xảy cỏ hoang, đập đá lớn. Thầy xem bóng lấy hướng, thợ
trình kiểu làm chùa. Kẻ giúp của mang đồ ăn tới, kẻ đi học đua nhau đến
xem. Kẻ giúp sức thì đục đẽo, kẻ lành nghề thì xây dựng" (LX).

332