Page 320 - Lý Thường Kiệt

vì DÂN-vì ĐẠO

vào cung dạy hoàng tử Càn Đức mới lên 6 tuổi, ông bấy giờ mới 20 tuổi,
nhung đã nổi tiếng là học rộng nhớ nhiều. Tuy còn trẻ, ông đã có ý đi tu.

Sau khi Càn Đức lên ngôi, thái hậu ban cho ông hiệu Hoài Tín. Trong đời
Anh Vũ Chiêu Thắng, ông dâng biểu đi tu, chừng vào năm 1077. Chẳng bao
lâu nổi tiếng, và thành vị lãnh tụ các sa môn. Vua và thái hậu dựng chùa
bên cung Cảnh Hung, mời sư về ở, để tiện việc hỏi han về đạo. Vua và thái
hậu thường không gọi tên, mà chỉ xưng là trưởng lão, tuy rằng sư mới chừng
hơn 30 tuổi mà thôi (TUTA).
Năm đầu đời Quảng Hữu (1085), trong nước vô sự. Thái hậu (TT chép
Hoàng hậu, chắc sai) đi chơi khắp núi sông. Ý muốn dựng chùa xây tháp.
Bấy giờ, Thường Kiệt ra Thanh Hóa đã được ba năm. Trong lúc thái hậu
ngao du, có lẽ đại sư được theo hầu. Thái hậu sai đại sư vào Thanh Hóa,
thăm ông, và bảo dựng chùa. Bấy giờ đại sư mới 34 tuổi.
Vậy năm 1085, Sùng Tín trưởng lão vào chơi Thanh Hóa, thăm Lý

Thường Kiệt. "Nhân khi rảnh việc, ông và sư, ngược dòng đi chơi cửa bể
Phấn Đại, dừng thuyền ở chân núi Long Tị" (LX).
Cửa bể Phấn Đại và núi Long Tị ở đâu? Không sách nào chép rõ.
Nhưng ta có thể nhận rằng cửa Phấn Đại và núi Long Tị là cửa sông Mã và
núi Hàm Rồng<'°^ Ta có thể dò lại cuộc hành trình của Lý Thường Kiệt đi
cùng Sùng Tín trưởng lão.
Ông và sư xuất hành từ quận lỵ Cửu Chân; xuống thuyền trên sông
Ngu Giang (Lạch Trường); “ngược dòng" tới sông Mã, đến ngã ba Tào Xuyên,

rồi xuống cửa bể Phấn Đại. Thuyền qua dưới chân núi Long Tị. ông sai ghé
thuyền để lên ngắm cảnh núi.
"Ý sư là tìm nơi thắng cảnh để dựng chùa. Nhưng, bấy giờ, ở núi Long
Tị đã có chùa rồi. Chắc là chùa ở trong động Linh Quang trên núi Hàm
Rồng. Thường Kiệt bèn bảo xây một đình nhỏ trên mỏm đá, xung quanh
bọc tường, để làm nơi ngồi ngắm cảnh.
Sư bèn nói với ông rằng: "Núi này đẹp lạ! Đã có kẻ dựng chùa ở đây rồi.
Còn có chốn nào thanh u, có tiếng là thanh tịch từ xưa, thì nhờ đưa tới thăm

331