Page 324 - Lý Thường Kiệt

vì DÂN - VÌ ĐẠO

Điềm tốt nhiều, hề! chúc Thượng hoàng.

Trị vì lâu, hề! đời xương long.
Biến tích khắp, hề! đến hang cùng.
Bia đá bền, hề! với núi sông".
Chùa làm xong năm nào? Bài văn bia viết năm nào? Suy lời bia, thì biết
rằng năm ấy Thường Kiệt còn ở Thanh Hóa, vì trong bia không hề nói đến
việc ông lại trở về triều. Nhưng bia, thì 21 năm sau khi ông mất, mới dựng
lên. Niên hiệu bia là Thiên Phù Duệ Vũ thứ 7 Bính Ngọ (1126).

Nay chùa Linh Xứng không còn nữa, tháp cũng không còn dấu tích. Có
lẽ chùa tháp đều làm bằng gạch, chắc nay nát hết rồi. Hay rằng hãy còn di
tích chôn lấp dưới đất. Phải bới tìm, may còn thấy chăng? May sao bia còn
vẹn, nay để ở thềm đền thờ Lý Thường Kiệt (XIIl/7). Nhờ vậy đỡ được mưa
nắng ăn mòn. Nhưng sát cạnh đền, về phía đông, và cao hơn đền một ít;
còn có một cái miếu nhỏ, có lẽ nền chùa xưa ở đó.

Tuy chùa cũ không còn, nhưng tấm bia xưa còn đủ làm toại lòng Lý
Thường Kiệt muốn để người đời sau biết đến sự sáng tạo của ông, theo như
lời ông dặn sư Hải Chiếu.

Với ba tấm bia đã nói trên, ta biết rằng ông đã có công với Phật giáo
không phải ít.
Nhưng ông là một võ tướng. Trong khi đánh Chiêm, chống Tống, ông
đã làm thiệt mạng biết bao sinh linh. Kẻ mộ Phật, như vua Lý Thái Tông, lúc
thấy quân ta vào kinh đô Chiêm Thành, sát hại nhân dân, còn có lòng
thương xót, và đã hạ lệnh "không ai được giết bậy người Chiêm Thành. Ai
giết sẽ không tha tội" (TT). Còn Lý Thường Kiệt, khi vào thành Ung, đã để
quân mình giết gần sáu vạn người, chất đầu thành đống, mà không có một
lời ngăn. Hẳn ông không phải là một Phật tử được gương đức Phật từ bi
theo giọi.

335