Page 289 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

5. Tăng và chính trị
Lúc nước ta vừa được độc lập, vua đều là những kẻ võ biền. Sở dĩ các
vua ấy trọng tăng đồ, một phần chắc vì lý do chính trị. Tuy không có chứng
gì tỏ rằng các vua Đinh và Lê mộ Phật, nhưng dân gian bấy giờ chắc theo
đạo Phật nhiều. Trái lại nhiều việc, còn chép trong sử, tỏ rằng các vua ấy
hành động thường trái với điều dạy phải từ bi của Phật, vì như những cực
hình dùng ở đời ấy: cột đồng đốt nóng, vạc dầu đun sôi, chuồng hổ báo, cũi
ngâm sông.

Các vua lại nhận thấy rằng các tăng có học rộng hơn mình và hơn các
tướng. Tuy bên cạnh võ tướng còn có nho thần, nhưng những người này
thường hay cố chấp trong những thuyết trung quân, cho nên không thể
trung thành với một ông vua mới, đã cướp quyền của chúa mình. Vì những
lẽ ấy, các vua Đinh, Lê đã lợi dụng học vấn của tăng đồ để trị dân và đối
ngoại. Cũng như đại đa số người đương thời, các vua rất tin rằng các tăng
và đạo sĩ có những thuật làm cho họ biết trước những sự hay dở tương lai,
hay là có thể cầu cho họ được phúc và tránh họa.
Vị sư đầu tiên được tham gia chính sự là đại sư Khuông Việt, giúp Đinh

Tiên Hoàng và Lê Đại Hành. Sư tên Ngô Chân Lưu, dòng dõi vua Ngô. Bé
học nho, lớn theo Phật. Đinh Tiên Hoàng ban cho chức tăng thống và hiệu
Khuông Việt đại sư, nghĩa là vị sư lớn giúp nước Việt (TT 971 và TUTA 8a).
Sau khi Lê Hoàn lên ngôi, "phàm sự quân quốc, đều giao cho sư hết". Đó là
lời sách TUTA, còn sách TT chỉ chép việc Khuông Việt giúp vua Lê đón sứ
Tống mà thôi (XIV/7).
Lúc Lý mới lập cơ nghiệp, sư Vạn Hạnh đã có ảnh hưởng nhiều. Từ đời
Lê, sư có tiếng là một kẻ tiên tri. Cho nên Lê Đại Hành đã từng hỏi ý kiến,
trong khi đánh Tống và đánh Chiêm. Sách TUTA chép rằng: về việc chống
Tống, sư đoán nội trong ba bảy ngày giặc sẽ tan, còn về việc đánh Chiêm,
thì sư khuyên nên đánh chóng (TUTA 52a). Các sách sử ta đều kể chuyện
Vạn Hạnh đã đoán được câu sấm, mà sâu ăn thành ra trên cây vông gạo; và

sư biết trước rằng nhà Lê sắp mất và nhà Lý sẽ lên. Sư bèn nói với Lý Công

300