Page 285 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

Tổ phái NAM PHƯƠNG là Ti Ni Đa Lưu Chi, tên Phạn là Vinitarud,
nguyên người Thiên Trúc, hoặc đạo Bà La Môn (Brahman). Sau theo Phật
giáo, rồi sang các xứ đông nam để tới Tràng An, kinh đô nước Trần bên
Trung Quốc (573). Sau, sư tới Quảng Châu; ở đó sáu năm dịch các kinh
Phật. Tháng 3 năm Canh Tý 580, sư sang Giao Châu, tới trụ trì ở chùa Pháp
Vân tại Luy Lâu. ở đó được mười lăm năm. Đến năm Giáp Dần 594, đời Tùy
Khai Hoàng, mới mất.
Đệ tử Vinitaruci có sư Pháp Hiền, mà sách TUTA đã chép ra Pháp Đắc
Hiền, trong chuyện quốc sư Thông Biện. Vị này được coi như là tổ thứ nhất
của dòng Nam Phương. Sư người Chu Diên, họ Đỗ; ở chùa Chúng Thiện,
tại núi Thiên Phúc, hạt Tiên Du. Sư có rất nhiều học trò. Thứ sử Lưu
Phương mời tới Luy Lâu, ở chùa Pháp Vân. Rồi đi giảng đạo, dựng chùa
khắp mọi nơi ở Phong Châu (Sơn Tây), Hoan Châu (Nghệ An), Tràng Châu
(Ninh Bình) và Ái Châu (Thanh Hóa). Đến năm Bính Tuất 626, đời Đường
Vũ Đức, mới mất. (TUTA 44a).
Nhờ đó, phái Nam Phương rất được phát đạt, và đã bành trướng nhất
trong vùng phủ Từ Sơn. Có sư Định Không, là tổ thứ tám, lập chùa ở làng Đình
Bảng, là quê nhà Lý về sau (trước 808). Sau đó phái Nam Phương có nhiều can
hệ với các triều đại độc lập ở nước ta. Sư Pháp Thuận giúp Lê Đại Hành, sư Vạn
Hạnh giúp Lý Thái Tổ, sư Đạo Hạnh mà tục truyền là tiền thân của Lý Thần
Tông, sư Minh Không giúp Lý Thần Tông, đều thuộc phái này cả.

Phái QUAN BÍCH thì đến đời Đường Nguyên Hòa mới vào nước ta, do
vị sư người Đường là Vô Ngôn Thông đem tới. Sư người Quảng Châu, họ
Trịnh. Sau khi đi học với Mã Tổ ở Giang Tây, sư về Quảng Châu. Sư sang
Giao Châu, năm Canh Tý 820; ở chùa Kiến Sơ, tại Phù Đồng (TƯTA 4a). Phái
này phát đạt cũng chóng và đã phát ra nhiều vị cao tăng còn để tiếng về
sau. Sư Khuông Việt giúp Đinh Tiên Hoàng, sư Trí Không tức là Thông Biện
quốc sư, sư Không Lộ, sư Giác Hải đều thuộc phái này cả.
Không những ở xung quanh kinh kỳ đạo Phật thịnh hành, mà đến
những chốn xa, như Ái Châu, Phật giáo trong đời Đường cũng đã phát đạt.
Trong các vị tăng quê nước ta đã từng đi Thiên Trúc cầu đạo*^^ có hai vị

296