Page 230 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

Đối với nước ta tuy có thể nói không được thua gì. Nhưng thật ra, nếu
ta để Tống tấn công trước, chưa chắc quân ta đã bảo toàn lãnh thổ được.
Vậy cho nên chính sách ngoại giao của Lý gồm ba thời kỳ, là tấn công, cầm
cự để đến đình chiến và điều đình, có lẽ là con đường độc nhất mà một
nước nhỏ phải làm, để đối phó với một nước lớn, lăm le muốn nuốt mình.
Xét lại cuộc tấn công của Lý Thường Kiệt không những là táo bạo, mà ta
có thể nghĩ đó là vong mạng, dễ dàng đem lại những ảnh hưởng tai hại vô

cùng cho nước ta. Nhưng sự hành động của ông đã thành công. Ấy vì ông
đã quan sát tường tận tình hình, quyết định rõ ràng kế hoạch. Khiến nên,
trong lịch sử nước ta, có một võ công phi thường, để dấu chân người Đại
Việt lên đất xưa vua Triệu. Đời sau, không có khi nào người nước ta có dịp
diễn lại một cuộc tranh hùng như vậy, tuy rằng hình như Nguyễn Huệ có
lúc muốn theo gương Lý Thường Kiệt, nhưng vì chết yểu nên sự không
thành.
Không biết câu ca dao:

Nực cười châu chấu đấu xe
Tưởng rằng chấu ngã, ai dè xe nghiêng!
sinh ra đời nào. Nhưng nó có thể tóm tắt, như hoạt họa, khoảng lịch sử
oanh liệt này của nước ta. Tuy về vật chất, sự thắng lợi của chính sách Lý
Thường Kiệt chỉ có tính cách tiêu cực, nhưng về tinh thần, thì trái lại, nó đã
làm tăng thanh thế nước ta lên nhiều, buộc Chiêm phải sợ và Tống phải nể.
Đối với Tống, sự thất bại trong chính sách nam thùy có ảnh hưởng rất
lớn. Như ta đã thấy, ảnh hưởng đầu tiên là cuộc tấn công của Lý Thường
Kiệt làm cho kẻ chủ mưu Vương An Thạch bị đổ và kéo đổ theo cả một công

cuộc cách mạng về tư tưởng, chính trị, tài chính và kinh tế của hoàn cầu.
Ánh hưởng thứ hai là người nối An Thạch, là Ngô Sung, cũng vì thất bại
trong cuộc tấn công ta, nên cũng bị gièm pha và đổ.
Phê bình chung về chính sách Tống ở nam thùy, đã có lời Ngụỵ Thái, em
vợ Tăng Bố, trong sách Đông hiên bút lục. Thái viết: "Từ khi bọn Tiêu Chú
đến kinh lược Quảng Tây, hoặc nói dối giá để lừa trên dưới, hoặc không

240