Page 154 - Dinh Dưỡng Cận Đại

3. Quả gấc và dẩu gấc, nguồn carotenoid và beta caroten có hàm lượng cao, đặc
biệt của Việt Nam

Khí hậu nhiệt đối, độ ẩm và ánh sáng dồi dào của Việt Nam đã tạo điều kiện
thuận lợi cho sự gieo trồng và phát triển các cây thực phẩm, rau quả nguồn thức ăn
chức năng, trong đó có gấc. Từ xa xưa, gấc đã được coi là thực phẩm quí, có màu sắc
hấp dẫn chỉ dùng trong lễ tế, thờ cúng tổ tiên và tiệc cưới... Năm 1941 Guichard và
Bùi Đình Sang - Trường đại học Dược Hà Nội, lần đầu tiên đã phát hiện và chiết từ
màng đỏ hạt gấc một loại dầu có màu đỏ sánh (khoảng 8-10%) chứa rất nhiều
carotenoid, nhiều đến mức dễ dàng kết thành tinh thể ở nhiệt độ thấp, và số lượng
carotenoid thường cao gấp nhiều lần có trong dầu cọ đỏ, 14 lần trong củ cà rốt, loại
thực phẩm vẫn được coi là giàu tiền sinh tô" A nhất, là thuốc bổ vô giá (Đỗ Tất Lợi -
Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam 1986). Tiếp theo, Bùi Đình Oánh, GS.
Nguyễn Văn Đàn, GS. Đinh Ngọc Lâm, GSTS. Hà Văn Mạo và nhiều c s trong
nghiên cứu bổ sung giá trị sinh học của quả gấc tại nước ngoài đã xác định chất
lượng dinh dưỡng và thành phần hoá học của quả gấc, dầu gấc và khả năng của gấc
trong điều trị các rối loạn tổn thương do dioxin và đề phòng tiền ung thư gan. Đặc
biệt gần đây dưới sự chỉ đạo của GS. Từ Giấy, GSTS. Hà Huy Khôi, Phan Thị Kim,
Bùi Minh Đức và c s Viện Dinh dưõng đã phân tích sâu và nhận thấy lượng
carotenoid, beta caroten và vitamin E trong dầu gấc đặc biệt cao (1,185 - 1,708)
1,446% carotenoid, (228 - 617) 422,5mg% betacaroten và 138,5mg% alpha
tocopherol (3) (14). Từ năm 1991 Viện Dinh dưỡng đã phối hỢp với Trung tâm phát
triển Rotundin và dầu gấc CEDERO Bùi Đình Sang thành lập năm 1944 do Bùi
Đình Gánh làm giám đô"c, Công ty Bánh kẹò Hải Hà Hà Nội sản xuâ"t dầu gấc
nguyên chất, kẹo gôm, bánh kem, bánh qui gấc, mứt và sữa chua giàu gấc cho trẻ
em và người bệnh viêm loét dạ dày có nguy cơ ung thư gan nguyên phát và sơ
nhiễm lao... cần được bổ sung vitamin A và trẻ em vùng bị nhiễm xạ do tai nạn điện
nguyên tử hạt nhân Chéc-nô-bưn sang Việt Nam an dưỡng (15).
Tháng 1/2000 Viện Dinh dưỡng đã cùng Cục Quản lý Chất lượng VSATTP, Bộ
Y tê phối hợp vối Trung tâm CEDERO, Công ty Dopharco và Trung tâm Phòng
chông Ung thư Hà Văn Mạo đã hỢp tác sản xuất gia công chế biến 10 tấn quả gấc
và chiết xuất được trên lOOkg dầu gấc, giao cho Công ty Thực phẩm Nhiệt đối Mỹ
Areco do TS. Vương Thuý Lệ đại diện để tiếp tục nghiên cứu thử nghiệm hiệu quả
phòng và điều trị một số bệnh mạn tính, ung thư và HIV tại Hoa Kỳ.
Trong hội nghị nghiệm thu về gấc năm 2000 tại khách sạn Hằng Nga Hà Nội
với sự tham gia của một sô" chuyên gia đầu ngành y dược và đại diện Công ty Areco,
Bộ môn Dinh dưỡng Đại học Tổng hỢp Caliíornia Hoa Kỳ, GS. Từ Giấy đã kết luận:
Cần xây dựng gấp dự án quốc gia về trồng và chê" biến sử dụng gấc, phát triển thê"
mạnh của nước ta trong nhiệm vụ khai thác giá trị sinh học mới của nguồn thực
phẩm, thức ăn chức năng các cây thực phẩm, thuốc và gia vị quí của Việt Nam,
nhằm đạt lợi ích sức khoẻ và kinh tê" cao trong cộng đồng.

4. Kết luận

Thiêu vitamin A hiện vẫn đưỢc xem là trọng điểm tại các nưóc đang phát triển
do 80% dân sô thê" giới vẫn còn trong khu vực có nguy cơ thiếu vitamin A và thiếu

146