Page 153 - Dinh Dưỡng Cận Đại

Cho tới nay sự liên quan giữa carotenoid ăn vào và nồng độ tích luỹ trong huyết
tương và tế bào, đến bệnh tim mạch và bệnh thoái hoá vết đô"m ở mắt lúc tuổi già
vẫn còn nhiều điểm chưa rõ, cần được tiếp tục nghiên cứu khảo sát.

2.4. Nhiễm HÍV

Trong nhiễm HIV, tế bào T-helper ( C D 4 ) bị vô hiệu hoá và làm suy giảm sự đáp
ứng miễn dịch. Thử nghiệm trên người và động vật thực nghiệm nhận thấy cả beta
caroten và carotenoid (có thể thêm canthaxanthin) đã tăng cường khôi phục sự đáp
ứng miễn dịch (12). Sử dụng liều cao beta caroten trên bệnh nhân nhiễm HIV đã
làm tăng tỉ lệ tê bào CD^iCDg và tác động làm giảm quá trình tiến triển HIV, đồng
thời tăng khả năng đáp ứng miễn dịch của vaccin. Với bệnh nhân HIV ở pha II,
nồng độ carotenoid trong huyết tương giảm 50%, do đó phối hỢp bổ sung lượng beta
caroten liều cao 120mg/ngày và tăng nhiệt độ cơ thể (whole-body hyperthermia)
42°c trong 1 giờ có kết quả tô't hơn đối với bệnh nhân chỉ dùng bổ sung beta caroten
hoặc tăng nhiệt độ cơ thể (13). Mặt khác halocynthiaxanthin (5.6-epoxy-3.3'-
dihydroxy-7'8'-didehydro-5.6.7.8-tetrahydro-P, p-carotene-8-one) trong nhóm caro-
tenoid đã ức chế rất mạnh RNA-polymerase phụ thuộc (RNA-dependent
ploymerase) của siêu vi khuẩn HIV (12). Theo dõi sử dụng liều cao carotenoid trong
điều trị bệnh nhân HIV, nhiều chuyên viên lâm sàng đã kết luận: carotenoid đã
chứng tỏ khả năng tăng cường đáp ứng miễn dịch tốt đối vói bệnh nhân HIV đang ỏ
giai đoạn I và II, xứng đáng được sự quan tâm của nhiều nhà khoa học nước ta.

2.5. Tính độc của carotenoid

Đã có nhiều nhà khoa học kiểm tra xác định tính độc của carotenoid và beta
caroten khi dùng liều cao. Nguyên nhân chính là carotenoid có cấu trúc polyen rất
bền, ít hấp thu ở ruột và càng giảm khi lượng ăn vào càng nhiều. Sự chuyên hoá
tổng hỢp beta caroten thành vitamin A chỉ thực hiện khi có nhu cầu, do đó không
thể có hiện tượng thừa vitamin A khi sử dụng quá liều carotenoid. Đã có trường hỢp
ăn quá nhiều carotenoid sẽ tích luỹ và có nồng độ cao trong huyết tương và xuất
hiện có màu vàng, khác hoàn toàn với bệnh vàng da (daundice) do tắc mật. Khi
giảm bớt lượng carotenoid trong khẩu phần, màu vàng ở da sẽ mất (14).
Từ những khảo ’sát trên, nhiều nhà khoa học (đặc biệt tại các nước đã pháỉ
triển) đã kết luận: carotenoid, beta caroten cùng với một số hỢp chất hoá thực vật
khác và selen đã tham gia rất nhiều chức năng sinh học bảo vệ cơ thể, đáp ứng
miễn dịch, phòng và điều trị được một số bệnh mạn tính, kể cả HIV. Đặc biệt
carotenoid, beta caroten trong cây và rau quả tự nhiên hoàn toàn không độc với cơ
thể, dù sử dụng với lượng cao và thồi gian dài ngày. Do đó giá trị sinh học và sản
phẩm chuyển hoá của carotenoid trong cơ thể đang và sẽ là đề tài được sự say mê
hấp dẫn của nhiều ngành khoa học tham gia khám phá bí mật của tạo hoá đối vối
các thành phần thức ăn chức năng.

145