Page 133 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

và thức ăn ngon lành. Ngưòi già trẻ em, người ốm yếu và phụ nữ mang thai hay

ở CÜ được ưu tiên hơn trong khẩu phần thực phẩm có chất lượng. Mỗi khi có thịt

gà, thịt vịt, con trẻ trong nhà bao giò cũng được dành cho 2 cái đùi, người già

được phần cả buồng gan. Phụ nữ mới sinh con thường được gia đình săn sóc đến

sự ăn uống, dành cho cơm nếp, cơm nóng và thịt gà trống nấu với nghệ hay

gừng - rượu. Người sản phụ còn được thân bằng cỗ hữu gần xa tặng cho gạo nếp,

trứng, chân giò, gà để thịt.

Thức uống ở cư dân Tày, Nùng đến nay đã hạn chế nhiều việc dùng nước

lả. Nưốc đun sôi để nguội, có khi được ngâm lá nếp vào nưốc trà đã trở nên

thông dụng. Địa bàn cư trú của người Tày, Nùng cũng là xứ sỏ của những vùng

chè nổi tiếng ở các tỉnh miến núi phía Bắc: chè Tân Cương, chè Đại Từ, Thái

Nguyên; chè xứ Lạng, chè Suối Giàng, Hà Giang.

Người Tày - Nùng vẫn duy trì văn hoá ẩm thực độc đáo gắn với nghi lễ với

những kiêng kị như trong các gia đình có thờ Đức Phật bà Quan Âm, hoặc có người

làm thầy cúng: mo, then, tào thì kiêng ăn thịt trâu, bò, chó vói quan niệm là sợ uế

tạp, bố chồng nàng dâu không ngồi ăn chung mâm... những quan niệm này đã dần

dần được xoá bỏ. Trong thời kinh tế thị trường hiện nay, nhiều món ăn của đồng

bào Tày - Nùng đã trở thành món án đặc sản của dân thị thành. Người ta đã thấy

xuất hiện thịt lợn quay, thịt vịt quay theo kiểu Lạng Sơn, món cơm lam, canh gà

gừng nghệ hầm rượu... được bày bán ở Hà Nội và nhiều nơi khác.

4. TẬP QUÁN DINH DƯỜNG CỦA DÂN TỘC H'MỎNG - DAO

Dân tộc H’Mông và Dao có dân số khoảng 700 000 người, đứng thứ 8 trong

số 54 dân tộc của cả nước. Họ thưòng cư trú ở lưng trừng núi có độ cao từ 400 -

600m rải rác khắp các tỉnh miền núi phía Bắc: Hà Giang, Tuyên Quang, Lào

Cai, Yên Bái.... Đây là nhóm dân cư tương đối thuần gốíc và mang đậm nét văn

hoá truyền thông tộc ngưòi. Do cư trú biệt lập và ỏ vùng cao nên dân tộc

H’Mông - Dao ít du nhập văn hoá bên ngoài hơn các dân tộc vùng thấp. Mọi tập

tục, những điều nên làm, những điều kiêng kị đều được quy định khá rõ ràng và

truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Đồng bào H’Mông - Dao thường ăn hai bữa chính trong ngày, bữa trưa và

bữa tối. Do trồng lúa nương, ruộng bậc thang nên họ ăn cơm là chính. Thực

phẩm chủ yếu là tự cung tự cấp, có gì ăn nấy, trừ những thứ như muối, mắm,

mõ được mua ở chợ. Các loại rau được trồng và lấy ỏ trên rừng như: rau ngót

rừng, rau bồ khai và một sô" loại cây khác như măng, lá mác mật. Thực phẩm

tươi rất ít, chủ yếu được ăn nhiều trong các dịp lễ tết, cưới xin, ma chay, đám

giỗ. Ngoài những dịp đó ra bữa ăn trong các gia đình thỉnh thoảng được cải

thiện khi săn bắt được chim thú rừng. Hiện nay những sản phẩm dân dã này

một phần đã được thương mại hoá. Một sô" người dân đã biết mang những thực

phẩm mà họ lấy được từ rừng bán ở chợ huyện và nhà hàng ở trung tâm huyện

lấy tiền để mua sắm thêm những đồ sinh hoạt và thực phẩm khác.

133

#