Page 128 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

2. TẬP QUÁN DINH DƯỜNG CỦA DÂN TỘC SÁN DÌU

Dân tộc Sán Dìu có khoảng 126 237 người, cư trú ở vùng địa hình chân núi

và đồi thấp suốt một dải ở miền trung du Bắc Bộ từ Quảng Ninh đến Hải

Dương, Bắc Giang, qua Thái Nguyên, Phú Thọ, Vĩnh Yên lên tói Tuyên Quang.

Là tộc người sống cộng cư vối nhiều tộc người khác trong vùng lại có sự tương

đồng về nguồn lương thực, thực phẩm, nên hầu như trong cách chế biến cũng

như nhiều món ăn của người Sán Dìu có điểm giống với các tộc người khác. Tuy

nhiên, không phải vì thê mà ngưòi Sán Dìu không có những đặc trưng riêng của

mình. Chúng ta có thể thấy điều đó được thể hiện ở một sôT các món ăn mà chỉ

người Sán Dìu mói có (cheo leo lươn, cheo leo gà, bánh nghé...) hoặc có những

món được họ chế biến theo phương thức riêng mang đặc trưng rất miền núi (xôi

đen, bánh táp, xôi đài hái). •

Trong cơ cấu bữa ăn truyền thống của người Sán Dìu, gạo tẻ và hoa màu

là lương thực chủ yếu. Nhiều khi, hoa màu chiếm tỷ lệ lớn trong khẩu phần

lương thực của người dân. Do sản xuất nông nghiệp lạc hậu lại ít có sự mua

bán, trao đổi, thường là sản xuất được cái gì thì sử dụng cái đó, nên chất lượng

bữa ăn của đồng bào còn thấp. Thịt, cá hiếm khi có mặt trong bữa ăn hàng ngày

của người Sán Dìu, khi có thì bà con thường chế biến cho món ăn có vị mặn để

có thể ăn dè được trong vài ngày chứ chưa có điểu kiện chú ý đến chế biến cho

vừa miệng, ngon miệng.

Các tộc người ồ nước ta đều biết tới món cháo và dùng nó như một món ăn

phụ (ăn sáng, ăn khi ốm đau, khi tiết trời nóng bức muốn ăn đổi món), nhưng

đối với người Sán Dìu, ăn cháo đi đôi vói cơm. Trên bếp của họ thường xuyên có

chảo cháo loãng, cháo vừa là thức ăn đồng thời vừa là thức uống. Đây cũng

chính là nét đặc trưng trong ăn uống của họ. Trong mỗi gia đình người Sán Dìu,

bữa ăn chính bao giờ cũng có cơm và cháo.

Trong bữa ăn ngày thường, nguyên liệu chế biến là những sản phẩm do bà

con tự sản xuất hoặc tìm kiếm được trong tự nhiên, cách chế biến món ăn sao

cho đơn giản, nhanh và thuận tiện nhất. Thực phẩm thường xuyên có mặt trong

bữa ăn hàng ngày là rau (xào, nấu canh, luộc) và tương. Mùa nào thức ấy, xuân

hè, người ta sử dụng nhiều loại rau: mồng tơi, rau đay, mướp, dền, muống... Thu

đông có các loại cải, xà lách, xu hào... Ngoài ra, để bổ trợ cho các lọai rau có ở

vườn nhà là vô số các lọai rau hoang dại: bợ, rriuôì, dớn, măng... Mùa hè, thòi

tiết nóng bức, người ta thường luộc hoặc nấu canh có nhiều nưốc ăn với cà muối,

tương. Canh chua là món ăn được nhiều ngưòi thích trong mùa hè. Mỗi khi đi

làm đồng về, bắt được cua, cá người ta nấu với quả dọc, tai chua hoặc mẻ thành

món canh chua rất ngon. Mùa đông, tiết trời lạnh, nhu cầu dùng mỡ tăng, vì

vậy, các món ăn chê biến chủ yếu là xào, rán với mõ. Các gia vị cay, nóng của

gừng ớt... được sử dụng nhiều hơn.

128