Page 125 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

TẬP QUÁN DINH DƯỠNG

ở MỘT Số DÂN TỘC THIỂU số MIỀN NÚI PHÍA BẮC

I» ■

Nguyễn Minh Tuấn

Tập quán được định nghĩa là những thói quen đã thành nếp trong đòi sống

xã hội, trong sản xuất và sinh hoạt thường ngày, được mọi người công nhận và

làm theo (từ điển tiếng Việt). Mỗi dân tộc do sống trong những điều kiện tự

nhiên khác nhau nên đã hình thành những cách kiếm sông, cách ăn uống, cách

chê biến và cách tổ chức bữa ăn khác nhau. Việt Nam là quê hương của nhiều

món ăn ngon, từ những món ăn dân giã trong ngày thường đến những món ăn

cầu kỳ để phục vụ lễ hội. Mỗi vùng miền trên đất nước lại có những món ăn

khác nhau và mang ý nghĩa riêng biệt tạo nên bản sắc của từng dân tộc. Nó

phản ánh truyền thống và đặc trưng của mỗi cư dân sinh sống ở từng khu vực.

Vì vậy tìm hiểu về ẩm thực của một sô" dân tộc trong cộng đồng các dân tộc Việt

Nam không chỉ để biết về đặc điểm các món ăn mà thông qua đó để hiểu về tín

ngưỡng, văn hóa và những nét đặc sắc tiêu biểu của mỗi lớp dân cư. Trong

khuôn khổ bài viết này, chỉ mô tả phong cách ăn uống của một sô' dân tộc thiếu

sô' tiêu biểu của miền núi phía Bắc bao gồm: Tày, Nùng, Mông, Dao, Sán Chay

và Sán Dìu.

1. TẬP QUÁN DINH DƯỠNG CỦA DÂN TỘC SÁN CHAY

Dân tộc Sán Chay còn mang nhiều tên gọi khác nhau: Cao Lan, Mán Cao

Lan, Hờn Bản, Sán Chỉ, Sán Chí, Sán Chấy, Sán Tử, Sán Ti và Trại Cao (dùng

cho cách gọi nhóm tộc người Sán Dìu). Người Sán Chay cư trú nhiều nhất và tập

trung nhất ở các tỉnh Thái Nguyên và Tuyên Quang với dân sô" 147 315 người,

đứng thứ 13 trong số 54 dân tộc của cả nước.

Người Sán Chay sống định cư ở những vùng tướng đối thấp, tiếp giáp giữa

đồng bằng và miền núi, ven các con sông. Họ trồng lúa nước và cây màu là

chính nên nguồn thức ăn chủ yếu là lúa gạo bao gồm cả gạo tẻ và gạo nếp, ngô,

khoai, sắn và các loại rau quả, hạt củ khác như: bầu, bí, đậu, lạc, rau khoai

Những thứ đó được chế biến bằng nhiều cách khác nhau như nấu, lam, đồ, xay

bột làm bánh, bún...

Cũng như các dân tộc khác, cơm tẻ là đồ ăn chủ yếu hàng ngày của người

Sán Chay. Song theo truyền thống họ có thói quen sử dụng nhiều đồ nếp. Từ

nguyên liệu gạo nếp, người Sán Chay chế biến thành xôi đỗ xanh, xôi cẩm, xôi

đen, xôi đỏ và nhiều loại bánh khác như bánh chưng, bánh gio, bánh dậm, bánh

dày... Nét đặc trưng trong chế biến xôi của người Sán Chay là biết sử dụng các

125