Page 122 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

Tắm rửa cho các cháu, được gia chủ đồng ý mới được làm. VI nhiều khi ta

làm việc tốt những lại dễ gây cho gia chủ hiểu lầm.

- Quan hệ với con gái: Con gái H’Mông rất coi trọng sự tế nhị, kín đáo,

lịch sự trong giao tiếp. Phụ nữ H’Mông có tình yêu đằm thắm, thủy chung,

tin yêu người mình yêu, khi đang yêu họ chỉ tâm sự với người mình yêu và

ném pao với ngưòi đó và quyết lấy được nhau. Do đó, khi tình yêu đổ vỡ,

niềm tin bị lợi dụng, người con gái H’Mong sẵn sàng ăn lá ngón tự tử,

nhảy xuống sông suối tự vẫn.

- Sinh đẻ: Trước kia khi người H’Mong đẻ ở rừng còn ngày nay chủ yếu đẻ

ở nhà. Người H’Mông đẻ ngồi. Quan điểm người H’Mong về sinh đẻ rất đơn

giản, là bình thường, chết đứa này thì đẻ đứa khác. Khi trong nhà có người

ở cữ, gia đình kiêng đến một tháng. Gia chủ thường cắm lá xanh ngoài cửa

ra vào nhà. Khi đó, nếu gia chủ đồng ý cho khách vào nhà, phải cỏi bỏ dép

ra ngoài, chỉ đi chân đất vào nhà. Khi tròn tháng, người H’Mông làm lễ

đặt tên rất long trọng cho con và liên hoan vui vẻ. Ông bà ngoại rất quý

cháu ngoại và tặng nhiều quà. Ông cậu thường tặng cho cháu một con dao

găm rất đẹp hoặc có khi biếu một khẩu súng tượng trưng cho cháu trai lớn

lên sẽ là một con người thượng võ. Nếu là cháu gái, được bà ngoại tặng cho

lá cò đẹp được đan bằng trúc vàng, được vòng bạc, hoặc cái địu thêu thùa

công phu.

- Tang lể: Lễ tang của ngưòi H’Mông cần được biết để cư xử cho đúng khi

đến thàm viếng, chia buồn với gia đình và dòng họ của người đã khuất.

Giống như các dân tộc khác, đám ma là nỗi đau buồn nhất, đau đớn khôn

nguôi của đồng bào H’Mông. Khi có người vừa tắt thở, gia đình bắn ba

phát súng báo hiệu cho dân bản, họ hàng gần xa và ông trời biết. Người

chết được buộc lại cẩn thận để nằm trên một cái giá đõ gọi là Nênh đá (ma

ngựa) ỏ chính gian giữa để mọi người đến thăm viếng. Trước khi đặt lên

đó, người chết được một người thổi khèn thổi bài khèn tắt thở và bài khèn

chỉ đường lên trời về vối tổ tiên. Người chết được để tang từ 3 đến 13 ngày

tùy tuổi thọ và vai vế. Mỗi ngày, thầy khèn, thày nỏ và thầy súng đi 7

vòng (đối với người chết là nam) và 9 vòng (đối vối người chết là nữ) xung

quanh nhà để đuổi ma tà gọi là Trang Tro (dựng quân tụ nghĩa và diễu

hành phô trương sức mạnh). Tục đuổi"giặc ma" này có xuất sứ do giặc hay

đến ăn cưóp khi có đám ma. Nghi lễ này được tiến hành mỗi ngày 3 lần

(sáng, trưa, chiều) và mỗi lần đi vòng xung quanh nhà phải bắn một phát

súng. Người ta tổ chức thành đội hình như đội hình ra trận hản hoi. Người

thổi kèn đi trước, sau đó là người thổi tù và, tiếp đó là những người cầm

nỏ, cầm súng, cầm đai đeo, cầm mai, cầm kiếm, lá chắn đến trước cửa

chính thổi 3 hồi tù và bắn súng. Mưòi ba ngày sau khi chết, người H’Mông

làm lễ thả hồn gần giống như đám tang, nhưng chỉ tiến hành trong một

ngày. Người già chết thường được mổ trâu, bò, được coi như tấm lòng hiếu

thảo của con cháu, dòng họ, với ý nghĩa để người chết đem đi nuôi. Khi

122