Page 130 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

có thể cho sản phụ ăn rất ít, chủ yếu là một vài loại rau như: rau ngót, rau lú

bú, bí phấn, đu đủ. Thức uổng duy nhất cho sản phụ trong thời gian ở CÜ là nưóc

lá vốì và cháo loãng. Đặc biệt, nưốc cháo loãng được coi là thức uống vừa mát,

vừa bố cho sản phụ. Chính vì thê mà ngưòi Sán Dìu có câu: uống nước cháo, mát

tận tim. Thức ăn của sản phụ chủ yếu là nấu và luộc chứ không xào khô bởi họ

cho rằng ăn thức ăn khô làm cho nguồn sữa của sản phụ bị cạn dần. Vì vậy, khi

chế biến thịt, cá hoặc rau thường được nấu mềm hoặc nhừ và phải có sâm sấp

nước. Những món ăn phổ biến cho bà đẻ trong thòi gian ỏ cữ là đu đủ, bí xanh,

rau lú bú luộc hoặc nấu canh, củ mõ nấu canh hoặc cho vào nấu với gạo nếp,

thịt gà thành món cháo. Thịt gà, lợn xào qua rồi cho gừng, một chút rượu rồi đổ

nước sâm sấp nấu chín mềm. Ngoài những món chủ yếu trên, sản phụ còn được

ăn rượu cái hạ thổ lâu ngày cho nhanh lại sức.

Nếu như có hiện tượng động thai, người chửa sẽ được ăn những món ăn

hoặc uống thuốc đun bằng những loại lá, rễ cây... do những người có kinh

nghiệm truyền cho như: lá ngải xào vói gừng hoặc uống nước rễ lách sọi đun với

lá cáp nạ slu, hoặc vò lá lố móng chấy ép lấy nước cho người chửa uống. Nếu

người mang thai bị ho (gọi là ho mọc tóc), người ta nấu lá nhót, lá táo và vỏ quýt

lấy nước cho uống hoặc lấy rễ chanh sắc vàng hạ thổ rồi đun lấy nưốc uống.

Trong trường hợp sản phụ ít sữa, ngoài việc cho sản phụ ăn cơm nếp nấu với

nghệ đỏ, người ta nấu đu đủ, mít non, hoặc cây bú bò với chân giò cho sản phụ

ăn. Ngoài ra, ngưòi ta còn lấy quả sau sau, cỏ sữa, lá sung và một sô" lá cây rừng

sắc lấy nước cho sản phụ uống hoặc lấy lá tầm gửi của cây mít, đu đủ nấu với

thịt gà hoặc thịt lợn cho người đẻ ăn nhằm tăng nguồn sữa. Nhìn chung, bà con

có nhiều bài thuốc gia truyền trong việc sử dụng những cây, lá xung quanh làm

thức ăn chữa bệnh và bồi bổ cho sản phụ.

Trong cuộc sống thường ngày, ngoài việc ăn kiêng của sản phụ ta còn gặp

những kiêng kỵ khác nữa trong cách ăn uống. Điển hình là kiêng ăn thịt chó do

quan niệm chó là con vật có công cứu sách kinh phật nên những người Sán Dìu

làm nghề thầy cúng kiêng không ăn thịt chó, thậm chí là không được phép

mang thịt chó về nhà. Nếu người nhà của thầy cúng ăn thịt chó thì bắt buộc

phải đem ra góc vườn nấu, sau đó phải rửa sạch bát đĩa, xong nồi, phơi ba bốn

ngày mới dùng tiếp. Vói những người bị ốm, người ta kiêng tuyệt đối không ăn

thịt trâu, thịt lợn sề, bởi theo họ trong ngưòi đang mệt mỏi, ăn những loại thịt

này sẽ rất độc. Những người bị đau dạ dày kiêng không ăn cà muối, dưa muối,

thịt muối chua, chuối tiêu. Ngưòi bị bệnh tiêu chảy kiêng ăn thịt, mỡ và những

thức tanh. Người đang uống thuốc nam chữa bệnh kiêng rượu, thịt động vật, đỗ

xanh, nội tạng của các con vật. Những người bị bệnh thấp khớp, đau nhức mình

mẩy kiêng ăn thực vật có thân rỗng vì cho rằng ăn vào sẽ làm rỗng xương cốt

làm bệnh càng nặng thêm. Ngưòi bị đầy bụng, khó tiêu kiêng ăn rau lang,

những món ăn nhiều mỡ....

Nhìn chung, việc kiêng kỵ các món ăn như trên trỏ thành thói quen trong

cộng đồng người Sán Dìu. Ngoài lý do dinh dưỡng còn có không ít những kiêng

kỵ là do yếu tô' tâm lý, tín ngưỡng, song những kiêng kỵ này đã được kiểm

130