Page 136 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe
P. 136
trắng và thức ăn khô sợ mất sữa... Có dòng họ (họ Giàng) còn kiêng ăn trứng vì
sợ đầy bụng, khó tiêu, sợ lòng đỏ dính ruột...
Ngoài những kiêng kị trong ăn uống, đồng bào H’Mông - Dao còn có rất
nhiều điều kiêng kị khác kết hợp vói cúng bái nhằm tạo tâm lý, trấn an tinh
thần, trên cơ sỏ đó động viên ngưòi ốm, phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ chịu khó ăn
uống. Những tập quán này được lưu truyền qua nhiều thế hệ và trở thành nét
văn hoá riêng của đồng bào H’Mong, Dao.
5. PHÂN TÍCH PHONG CÁCH ẢN UỐNG CỦA ĐồNG BÀO DÂN TỘC
THIỂU SỐ MIỀN NÚI PHÍA BAC d ư ớ i g ó c đ ộ d i n h d ư ờ n g
Qua tìm hiểu tập quán dinh dưỡng của một số dân tộc thiểu số miền núi
phía Bắc Việt Nam, chúng ta thấy những món ản, thức uống không chỉ là sản
phẩm vật thể trong cuộc sống đòi thường mà nó còn là sản phẩm tinh thần có
giá trị lỏn về mặt văn hoá, nhân văn, giúp ta hiểu sâu hơn về tộc người đó. Nó
phản ánh đòi sống kinh tế, văn hoá tộc người và sự giao lưu văn hoá giữa các
tộc người vối nhau. Thông qua văn hoá ẩm thực, ta có thể tìm thấy những yếu
tô' tín ngưỡng, tâm linh, đạo đức, luân lý, thuần phong mỹ tục và cả thị hiếu ẩm
thực của dân tộc đó.
Thông qua việc ăn uống trong ngày thường, ngày mùa hoặc bữa ăn có sự
tham gia của cộng đồng ta thấy cơ cấu bữa ăn của đồng bào các dân tộc thiểu số
thay đổi một cách khéo léo cho phù hợp vối hoàn cảnh kinh tế, thói quen cũng
như tập quán của từng dân tộc. Từ đó, ta có thể đưa ra công thức chung về cơ
cấu bữa ăn của họ như sau:
t
- Ản ngày thường: Cơm tẻ, cháo hoặc ngô (chủ yếu) + thức ăn có nguồn gốíc
từ thực vật. Bữa ăn ngày thưòng khá thanh đạm, thiên về thức ăn nguồn
gốc thực vật mà thiếu chất đạm, chất béo từ động vật. Chế độ ăn uống hợp
lý không khuyến khích ăn nhiều thịt, nhiều mõ mà phải có sự cân đối giũa
nguồn chất béo động vật và thực vật, tăng cường rau và hoa quả chín. Vì
vậy, đồng bào các dân tộc thiểu số nên giữ gìn cách ăn thiên về thực vật
như hiện nay song không chỉ lệ thuộc vào thiên nhiên với các loại rau
rừng, măng rừng, chim thú... mà cần gieo trồng trong vườn nhà những cây
trồng có hàm lượng protid, lipid cao như đậu đỗ, lạc vừng... đế thể thay cho
thịt cá trong bữa ăn hàng Ịigày. Đồng thòi phát triển chăn nuôi lợn, gà...
để cung cấp thêm nguồn protein từ động vật, không nên đợi đến dịp lễ tết
mới giết gà, mổ lợn.
- Ăn ngày lễ, tết: Cơm tẻ, cơm nếp (thứ yếu), thức ăn có nguồn gốc từ động
vật (chủ yếu), thức ản có nguồn gốc từ thực vật (rất ít). Trái ngược với bữa
ăn ngày thưòng, bữa ăn ngày lễ tết có quá nhiều thực phẩm nguồn gốc động
vật. Mâm cỗ ngày này có tới hàng chục món, nhưng rất ít rau, chủ yếu là
thịt, cá, giò chả, nem các loại và rượu... bữa ăn trở lên cân đối, ngày tết ăn
nhiều thịt, đừng quên món rau, dưa nén, dưa hành và món măng. Măng là
136
