Page 509 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Mà những người ấy phải làm chủ ở ngay đất nước
người ta chứ không phải chỉ lá bán sức lao động.
Tôi hiểu cách nhìn của tôi khó nghe, nhưng đó là
cách nhìn thao tác luận, không phải cách nhìn tinh
thần luận. Đi dạo chcã ở Pa-ri, nơi sánh ăn nhất
thế giới, tôi sung sướng thấy những hàng ăn Việt
Nam đông khách Pháp và người đủ mọi nước. Tôi
khao khát nhìn thấy những cửa háng bán đồ mĩ
nghệ, đồ thủ công Việt Nam... ở ngay nước ngoài,
như tội đã thấy nhứng cửa hàng Nhật Bản, Trung
Hoa, Ân Độ ở mọi nước Đông Nam Á mà tôi có dịp
đến thăm. Một chị bán phở, trong các hiệu ăn ở
nước ngoài có công với văn hóa Việt Nam hơn tôi,
con người chỉ lo ca ngợi tiếp xúc văn hóa chung
chung. Trước khi có cách mạng cũng đã có vô số
người buôn bán, kinh doanh ở Việt Nam rồi. Đã có
những người Việt Nam nghiên cứu nhiều mặt của
văn hóa Việt Nam rồi. Nhưng vẫn chưa có tiếp xúc
văn hóa, kinh tế thực sự.
3. Trong việc xây dựng một nền văn hóa, cái gì
quan trọng nhất? Tai tôi chỉ nghe nói đến đầu tư,
hội nghị, triển lãm, hội hè... Tôi nghĩ khác. Hệ thống
khái niệm mới là quan trọng nhất. Dủ ta có thành
kiến đến đâu, ta cũng không thể phủ nhận rằng
Thích Ca, Khổng Tử, Giê-xu, Mác đã đóng góp nhiều
nhất vào văn hóa thế giới. Mà các cụ chẳng hề có
đầu tư, triển lãm, cũng chẳng thấy các cụ đe nẹt
ai. Các cụ chỉ lo xây dựng hệ thống khái niệm mới.
Khi một hệ thống khái niệm bị hiểu sai thì mọi
đầu tư, vận động, phong tráo dù có tiến hành rầm

511