Page 50 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

độ thực dân châu Âu. Chế độ thực dân châu Âu lợi
dụng áo khoác tôn giáo của các cố đạo để dò la nội
tình các nước phương Đông, tạo nên những con người
chết cho nó để được lên thiên đường. Còn Công giáo
muốn lợi dụng chế độ thực dân để tạo nên sự bành
trướng của nhà thờ La Mã chính váo lúc thế lực
tôn giáo La Mã đang suy yếu ở châu Âu. Các cố
đạo Pháp là những người tích cực nhất trong việc
giúp Pháp chiếm Việt Nam. Công giáo có chỗ mạnh
riêng là nắm được khoa học kĩ thuật phương Tây,
có một tinh thần hi sinh vì Chúa, một giáo lí rất
chặt chẽ, và một tổ chức thống nhất, kỉ luật không
gì sánh nổi. Nhưng nhược điểm của nó là sự coi
khinh văn hóa phương Đông, tự mãn về ưu thế tinh
thần của phương Tây, đặc biệt kiêu ngạo chỉ chấp
nhận ngoài mình ra không có chân lí nào hết.
Từ thế kỉ XVI đến XVIII, đạo Thiên Chúa phát
triển thuận lợi do cuộc nội chiến Trịnh - Nguyễn
gây nên sự bất ổn trong tâm lí nhân dân. Nhân
dân lưu tán, sống bấp bênh trong một cuộc nội chiến
không liên quan tới vận mệnh đât nước nên tìm
một chỗ dựa tinh thần má chế độ vua chúa không
cung cấp được. Các cố đạo hi vọng 60 vạn người
Công giáo sẽ đứng về phía nước Pháp khi quân Pháp
đánh Đà Nang. Nhưng họ tính sai, không một người
Công giáo nào bỏ nước để theo họ. Quân Pháp chiếm
Việt Nam đã ra sức ủng hộ đạo Thiên Chúa, nhưng
dù cho thực dân vầ Thiên Chúa giáo có cấu kết đến
đâu, số người theo tăng lên không nhiều, đặc biệt
nó trái ngược với tâm thức thờ cúng tổ tiên, quan I

52