Page 46 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

nước. Trái lại, nó cần phải phủ định chính trị, phủ
định nước để độc chiếm tư tưởng của tín đồ. Nhưng
bất kì tín ngưỡng tôn giáo nào vào Việt Nam hay
sinh ra ở Việt Nam, trước sau gì cũng phải khúc
xạ qua Tổ quốc luận của Việt Nam má thay đổi.
Trong tín ngưỡng dân gian, tín ngưỡng thành
hoàng phổ biến nhất từ Bắc chí Nam, và công trình
đáng chú ý nhất về m ặt này là tác phẩm "Tín ngưỡng
Thành hoàng Việt N am " của học giá N guyễn
Duy Hĩnh.
Phạm vi chương này không cho phép trình bày
quan điểm của tác giả về nguồn gốc của tín ngưỡng
này và quá trình diễn biến của nó. Ket luận dưới
đây về bản chất của hiện tượng này là rất bổ ích:
"Nói tóm lại, tín ngưỡng Thành hoàng có thẩn
điện Mở không có Đấng Tối Cao, có nội hầm tư
tưởng Kính và Sợ nhằm mục đích cầu an cho hiện
thế không đạt đến lí luận về thế giới bên kia, có
m ột số nghi thức thực hiện Hèm (kiêng ky - PN),
nhưng không dừng ở đó mà đã tiếp thu hệ thống
nghi thức phong kiến, có m ột tín ngưỡng (cộng đồng
tôn giáo) đồng nhất với tổ chức xã hội nhưng đã
tiếp thu hệ thống tổ chức xã hội phong kiến khác
với tổ chức tín ngưỡng tuy vẫn chấp nhận phần nào
chế độ dụng xỉ (tôn trọng tuổi - PN) truyền thống"(6).
Nó chưa phải là tôn giáo vì không có hệ thống
giáo điều riêng, không có người sáng lập, tăng đoàn
riêng, cho nên tác giả gọi là "hiện tượng tiền tôn
giáo". Trong số 382 Thành hoàng tác giả khảo sát
ở 15 tỉnh thì tối đại đa số đều là những người có

48