Page 55 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

có nhiều nhược điểm, gia đình Việt Nam chính là
cái lò tạo nên tinh thần yêu nước của dân tộc. Ta
phải thận trọng trong vấn đề này, nếu không sẽ
đập vỡ cái bình ngọc trong khi con chuột lại bỏ chạy.
2. Ta thử xét nguyên lý làm nền tảng cho cách
cai trị của Trung Quốc và Việt Nam.
Chê độ vua chúa ở hai nước náy đêu lây chữ
"Hiếu" làm nền tảng cho việc cai trị. Nguyên vãn
của nó là "Dĩ hiếu trị thiên hạ "(dùng chữ hiếu để
cai trị thiên hạ), về mặt ngôn ngữ, nó xuất phát
tử câu dưới đây của Hữu Tử trong "Luận ngữ": "Con
người đã hiếu, đễ mà lại xúc phạm người trên là
hiếm có vậy. Kẻ không thích phạm thượng mà
lại làm loạn là điều chưa có vậy. Người quân tử cốt
lo cái gốc. Cái gốc được dựng lên thì cái đạo sinh
ra. Hiếu và đễ chẳng phải là cái gốc của chứ nhân
đó sao?"(10)
Nói theo thao tác luận, vua chúa ngáy xưa dùng
chữ hiếu lảm nền tảng của chính trị, không phải
vì bản thâ-n "hiếu, đễ" má để tránh sự chống đối
lại quyền cai trị của mình. Muốn phục vụ chính trị
có kết quả, phải đào tạo con người sẽ chấp nhận
chính trị cqa mình. Chế độ quân chủ là điều chúng
ta chống lại. Nhưng tại sao ta lại không biết dùng
biện pháp có hiệu lực nhất của nó để bảo vệ chính
trị của ta? Tức là phải đào tạo con người biết vâng
lời, biết nhường'nhịn ngay từ trong gia đình. Chữ
hiếu không liên quan tới chế độ vua chúa má liên
quan tới việc đào tạo con người có trách nhiệm tự
giác, biết kiềm chế những ham muốn của bản thân

57