Page 468 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 468
5. Quá trình tiếp xúc giữa Việt Nam và Pháp
trải qua ba giai đoạn. Mỗi giai đoạn như vậy đều
diễn ra với sự thay đổi của cả hai bên, bên nhân
dân Việt Nam và bên chính sách của Pháp.
(1). Trong giai đoạn từ 1858 đến hết thế kỷ XIX,
người Pháp không hề chú ý tới văn hóa, vá người
Việt Nam mà đại biểu là các nhà Nho chỉ nhìn thấy
người Pháp là đại biểu cho chế độ dã man dựa trên
sức mạnh của vũ khí. Đạo Thiên Chúa dạy người
Việt Nam bỏ Tổ quốc, phục vụ địch. Người Pháp
chỉ lo đào tạo những thông ngôn giúp họ đàn áp
người Việt để đổi lấy sâm banh, sữa bò và lạc thú
xác thịt, về phía Việt Nam, những đề nghị cải cách
của Nguyễn Trường Tộ, Nguyễn Lộ Trạch đều xuất
phát từ yêu cầu độc lập dân tộc của người Việt trước
nguy cơ m ất nước vào tay người Pháp. Những người
am hiểu tiếng Pháp lúc bấy giờ chủ yếu là công
giáo, trong khi chấp nhận một tình trạng không
đảo ngược được vẫn tìm cách bảo vệ nền văn hóa
dân tộc, chống sự đồng hóa về văn hóa bằng cách
dùng chữ quốc ngữ như một công cụ để dịch các
sách kinh điển Hán, phiên âm các tác phẩm xưa
của người Việt, hay làm từ điển (Trương Vinh Ký,
Trương Minh Ký, Trương Duy Toản, Huỳnh Tịnh
Của). Năm 1866, Nguyễn Trọng Quản viết Truyện
thầy Lazarô Phiền, tiểu thuyết đầu tiên theo xu
hướng tiểu thuyết Pháp. Sự tiếp xúc này vẫn còn
theo xu hướng yêu nước, quân chủ, do các nhà Nho
yêu nước (Phan Văn Trị, Nguyễn Đình Chiểu...)
lãnh đạo.
470
