Page 341 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 341

Cái phần quyết định của học thuyết Lão - Trang
    lả  thái độ chống lại mọi chính trị, bất kể nó tốt hay
    xấu,  nhưng vì nó  là  sự can  thiệp  của con người vào
    cuộc  đời  của  dân  nên  chống  lại.  Đây  không  phải
    chống  lại  tích  cực  mà  tiêu  cực,  rút  lui,  vào  núi  ở
    ẩn.  Neu  thiếu  thái  độ  ấy  không  thể  là  người  môn
    đệ  Lão - Trang được,  ơ  Việt Nam không thây người
    náo  như  thế  cả.  Cái  phần  Trang  Chu  ở  họ  là  một
    biểu  hiện  tâm  lí  rất  đặc  biệt.
        Người  mở  đầu  xu  hướng  này  chính  là  Nguyễn
    Trãi.  Trong  Toàn  tập của  ông có đến 300  lượt dùng
    các tử ngữ kiểu Trang Tử ca ngợi cuộc sống ẩn dật,
    xa  lánh  danh  vỊ,  vui  với  thiên  nhiên.  Nhưng đó  chỉ
    là  "những chữ,  những  chứ  và  những chữ mà  thôi"
    như chàng hoàng tử Đan Mạch, Hamlet đã nói. Thực
    tình,  ông  là  người  quên  mình  cho  đất  nước,  nhá
    chiến lược vĩ đại của cuộc khởi nghĩa.  Trang Tử cấp
    cho  ông  điều  an  ủi  trước  tâm  trạng  bất  lực.  ông
    cứu  được nước khỏi tay giặc nhưng không cứu  được
    dân khỏi bộ máy quan liêu của một triều đình chuyển
    sang chuyên chế.  Trang Tử trước thế kỷ XVII là lối
    thoát  của  nhà  Nho Việt  Nam  để  trở về  với công xã
    nông  thôn,  bảo  vệ  mạng  sống  trong  cảnh  bất  lực.
    Trang Tử vào thế kỷ XVIII, XIX là niềm an ủi nhất
    thòi  cho  những  nhà  nho  tải  tử  như  Nguyễn  Gia
    Thiều, Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ,  Cao Bá Quát
   với  tâm  lí  thị  dân  phương  Đông,  bất  lực,  tìm  cái
   vui  trong  khoảnh  khắc  với  thiên  nhiên,  rượu,  sắc
    đẹp  tạm  quên  cảnh  ngang  trái  của  đời  mình.  Rôi
   Trang Tử  ở thế  kỷ XX lá  lời  tâm  sự  của  lớp  thanh


                                                          343
   336   337   338   339   340   341   342   343   344   345   346