Page 242 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Nguyễn đều nổi tiếng, nhiều người dù thi đỗ tiến
sĩ vẫn đến thụ giáo để học hỏi thêm.
Cách dạy học xưa là khá kỳ quặc, không giống
gì cách ta học hiện nay. Đây là nguyên nhân chính
cắt nghĩa tại sao trong một nước, tuy số người viết
chữ là hết sức đông đảo nhưng trình độ am hiểu
học vấn lại khá thấp. Quyển đầu tiên thầy dạy thường
là quyển "Tam Tự Kinh", một quyển sách có vần
gồm từng câu ba chữ học dễ nhớ, do Vương ứng
Lân đời Tống biên soạn. Hai câu đầu là "Nhân chi
sơ, Tính bản thiện". Học sinh được giảng như sau:
"Nhân là người, chi là chưng, sơ là xưa, tính là
tính, bản là vốn, thiện là lành" và nhớ thuộc lòng,
không giải thích gì hết. Không ai giảng cho học sinh
tại sao lại nói khi con người mối sinh ra bản tính
là lành cả. Kể ra, đây là một lí luận triết học, một
giả thiết triết học hết sức khó chứng minh, chưa
chắc đã đúng. Nhưng lối học ngày xưa là học vẹt
như vậy. Hết " Tam Tự K inh", học sang "Sơ học vấn
tân", "Âu học ngũ ngôn thi", "Dương Tiết", "Minh
Tâm bảo giám". Đó đều là những quyển sách có
vần, học dễ thuộc, tự nó đã chứa đựng những nguyên
lí có sẵn và một số kiến thức lịch sử sẽ có ích sau
này. Học rồi, đồng thời tập viết, khi tập viết được
đến hàng tám tức là trong một trang giấy khổ nhỏ
chia ra được tám hàng thì tập ám tả, tức là viết
thuộc lòng một đoạn từ câu nào đấy đến câu nào
đấy theo yêu cầu của thầy. Học xong loại sách vỡ
lòng này học đến "Tứ thư" theo thứ tự "Luận ngữ",

244