Page 239 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

và thi hội. Nhưng vì tài liệu thiếu sót nên trong
công trình đã nói trên chỉ ghi lại có 52 người đỗ
thi hội trong vòng 170 năm.
Chế độ ba năm một kì thi là bắt đầu từ nhá
Hồ. Năm 1398, Hồ Quý Ly sai đặt các quan giáo
thụ tại các châu, các phủ những lộ (tỉnh) Sơn Nam
(Ninh Bình), Ninh Bắc (Bắc Ninh), Hải Đông (Hải
Dương), học điền tùy theo châu, lộ lớn nhỏ là từ 12
đến 15 mẫu. Đây là bằng chứng đánh dấu việc học
đã mang tính chất quần chúng, mở rộng ra toàn
quốc. Đặc biệt, có quy chế ai đỗ thi hương thì tháng
tám năm sau phải về kinh để kiểm tra và học thêm
ở Quốc tử giám để năm tới thi hội. Điều này là rất
cần, bởi vì nói chung thi hương chương trình đơn
giản, còn thi hội, nhà vua muốn hỏi gì cũng được,
cho nên nói chung những người thi hương đỗ cao,
vào kinh thi hội thường hay hỏng một hai kì, chỉ
ở kinh đô mói có những sách hiếm có.
Đến đời Lê, chế độ thi cử được tổ chức rất chu
đáo và nghiêm chỉnh có thể xem là một thể chế văn
hóa thành công nhất và được tôn trọng trong các
đời sau.

2. Chế độ học tập

Chế độ học tập ngày xưa, với mọi nhược điểm
mà chúng ta sẽ xét, vẫn chứa đựng những điều hết
sức đáng chú ý nếu chúng ta nhìn theo con mắt xã
hội học.

241