Page 223 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 223
sự phủ định trung hiếu Trung Hoa để khẳng định
một quan niệm trung hiếu theo tổ quốc luận.
Đến chữ "nhân" của Khổng tử, cũng rất khác
chữ "nhân" theo cách nhìn Việt Nam. Chữ "nhân"
của Khổng tử là một quan niệm siêu hình, tự thân
nó chứa đựng mọi giá trị khác về đạo đức. Trái lại
chữ "nhân" Việt Nam lại rất cụ thể. Nó chỉ sự hi
sinh cho quyền lợi của nhân dân Việt Nam. Chỉ
những người như thế mới được người Việt Nam cho
là có nhân. Đúng như Nguyễn Trãi nói: "Việc nhân
nghĩa cốt ở yên dân" h.a.y như các chiến sĩ chủ trương
"sát thân thành nhân". Trong tâm thức người Việt
Nam chỉ những người hi sinh cho đất nước, cho
nhân dân Việt Nam thì mới có nhân. Khi một người
tốt vối một người nghèo thì người Việt Nam không
dùng chữ này một mình má dùng chữ "nhân đưc\
Chữ "trí" và chữ "anh hùng" của Việt Nam cũng
thế. Khi cái trí chỉ dùng để mưu lợi cho bản thân
thì người Việt Nam dùng chữ "khôn", hay "mưu trí".
Một con người dũng cảm không được người Việt Nam
gọi là anh hùng, trái lại sách Trung Quốc đâu đâu
cũng gọi là anh hùng. Người Việt Nam chỉ chấp
nhận một người náo đó là anh hùng khi sự dũng
cảm của anh ta lá để phục vụ nhân dân, Tổ quốc.
Nguyễn Trãi công thức hóa như sau:
"Trừ độc, trừ tham, trừ bạo ngược.
Có nhân, có trí, có anh hùng".
Những con người liều mạng để tỏ ra dũng cảm
hơn người thì người Việt Nam gọi lâ "ỳêng hùng".
Tôi khảo sát tâm thức người Việt thấy một điều lạ
225