Page 219 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Nguyên Đán lên Lam Sơn theo Lê Lợi, vì chỉ có Lê
Lợi mới cứu được nước Việt Nam. Hồ Chủ Tịch nói
"Kháng chiến trường kì gian khổ" mà toàn dân Việt
Nam vẫn theo bởi vì nó "nhất định thắng lợi".
Nước Việt Nam nhỏ bé, số người không đông,
kinh tế thấp, không có truyền thống tôn trọng sức
mạnh quân sự, thế má không một sức mạnh nào
chia cắt nổi, đánh bại nổi, thống trị nổi. Sức mạnh
này chắc chắn không bắt nguồn từ Khổng giáo, tuy
trong cách diễn đạt lại mang hình thức Khổng giao.
Đây là một đặc điểm hết sức quan trọng. Neu không,
cứ nghe nói đến tự do, cá nhân lập tức tưởng là tư
sản, cứ nghe nói thị trường lập tức nghĩ đến thị
trường luận của phương Tây, và những ngộ nhận
như thế chẳng có lợi gì cho nhân dân cả.

Điều hết sức quan trọng để hiểu tâm thức Việt
Nam, đó là nhiều lúc thay đổi triều đại lại diễn ra
đúng vào lúc có ngoại xâm cần đến con người cứu
được nưốc. Trường hợp Ngô Quyền, Lê Hoàn, Lý
Công Uẩn, Lê Lợi là thế. Nguyễn Huệ ra Bắc lần
thứ nhất chỉ để làm rể vua Lê. Nguyễn Nhạc sợ
Nguyễn Huệ ra Bắc chiếm ngôi nhà Lê, tất tả chạy
ra gọi em về, vì uy tín nhá Lê vẫn còn do cuộc
kháng chiến lẫy lủng của Lê Thái Tổ. Nhưng khi
Chiêu Thống đưa quân Thanh vào Thăng Long, thì
uy tín ấy m ất hẳn, Nguyễn Huệ lên ngôi ngay ở
Phú Xuân không đợi đến thủ đô của nhà Lê trước
đây. Edió lòng hình dung có sự thay đổi tâm lý dứt
khoát hơn. Đó là sự khúc xạ thứ nhất, sự khúc xạ
qua lăng kính tổ quốc Việt Nam.

221