Page 216 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 216

Thứ  hai,  đất  nước  là  của  dân,  không  ai  có  thể
        mượn  cớ gì  mà  chia  cắt nó.  Vua  Trung  Hoa  đã  bao
        lần  chia cắt  đất nước  mà  chẳng thấy  phản  ứng của
        các  nhá  Nho.  Tôi  chỉ  nói  đến  các  nhà  Nho  để  cho
        tiện.  Điều  ngược  đời  là  trong  sách  vở,  các  nhà  Nho
        của  hai  nước  nói  chẳng khác  gì  nhau,  nhưng trong
        ứng  xử  cụ  thể  thì  lại  trái  ngược  nhau.  Từ  thế  kỷ
        thứ  IV  đến thế kỉ  thứ VI,  lưu vực Hoàng  Hả  bị  các
        dị tộc (Hồ, Khiết, Đan, Tiên, Tỷ...) cai trị. Miền Nam
        thuộc lưu vực Dương Tử vẫn thuộc người Hán, nhưng
        lập ra những triều đại khác nhau  (Liêu,  Te,  Lương,
        Trần, Đông Tấn). Các dị tộc lại tràn vào Trung Quốc
        vào  cuối  đời  Đường  tạo  thành  thời  Ngũ  Đại.  Rồi
        vua Tống lại nhường vùng Hoàng Hà cho người Kim.
        Đây là tình trạng quen  thuộc đến mức,  ai đọc  "Tam
        quốc  chí  diễn  nghĩa" cũng  phải  ngạc  nhiên  về  câu
        mở  đầu  "Thiên  hạ  hợp  rồi  lại  phân,  phân  rồi  lại
        hợp,  đó  là  lẽ  trời".
            Lẽ  trời  ấy  chỉ  là  lẽ  trời  của  người  Trung  Hoa
        xưa  hoàn  toàn  trái  ngược  với  tâm  thức  Việt  Nam.
        Vua Tự Đức cắt  đất nhường ba  tỉnh  miền  Nam  cho
        Pháp, lập tức các nhả Nho chống lại.  Phan Văn Trị,
        cử nhân, quát:  "Chém đầu  Tự Đức, moi gan  Tự Đức,
        uống máu  Tự Đức".  Rồi  toàn  thể  trí  thức  Nho  giáo
        nổi  dậy. Cụ Đồ  Chiểu  đề  xướng  "đạo nhà",  một  Nho
        giáo  Việt  Nam  trong  đó  số  phận  người  trí  thức  là
        gắn  liền  với  Tổ  quốc.  Rồi  các  nhà  Nho  tham  gia
        lãnh  đạo các phong trào cứu nước.  Họ bị giết,  bị tù,
        nhưng  những  người  con  của  họ  tiếp  tục  đến  cùng


        218
   211   212   213   214   215   216   217   218   219   220   221