Page 213 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

là khúc xạ, mà Đạo giáo, Phật giáo, các tư tưởng
tử Pháp, từ Mĩ, chủ nghĩa Mác cũng khúc xạ, và
theo tôi, văn minh hậu công nghiệp cũng không thoát
khỏi sự khúc xạ này.
9. Trước hết, nói đến môi trường tự nhiên của
Trung Hoa váo thời Khổng tử. Lúc ấy, địa bàn Hán
tộc chỉ thu hẹp vảo lưu vực Hoàng Hà. Văn hóa
Hán là xuất phát từ một văn hóa du mục ở các sa
mạc Tây Bắc rồi chuyển xuống đồng bằng làm nông
nghiệp. Nông nghiệp ấy là nông nghiệp khô, trồng
lúa mì, cao lương, đậu nành. Đồng bằng này là do
thiên nhiên ban cho người Trung Quốc, không phải
do người Trung Quốc giành giật lấy từ biển cả. Cách
canh tác không đòi hỏi nhiều nước, nước mưa, nước
giếng có thể đủ để cung cấp. Tự thân một gia đình
đủ sức lo nông nghiệp này. Cái nạn lớn nhất của
người Hán là nạn lụt do sông Hoàng Hà dâng lên.
Cách chống là đào sông dẫn nước ra biển, điều mà
vua Hạ Vũ, người sáng lập triều đại đầu tiên cha
truyền con nối của Trung Quốc thực hiện. Người
Trung Quốc chỉ có quan hệ nước nhá, không có một
giới trung gian nào nữa. Đồng thời, nước ở thời Khổng
tử chỉ là vùng đất thiên tử phong cho chư hầu,
không có lịch sử hình thánh do chính người dân tạo
ra. Số nước náy rất nhiều, vào đầu đời Chu có khoảng
một ngàn nước, tức là một nước đại khái bằng vài
tỉnh của ta. số nước này cứ bớt dần do chiến tranh,
vào thời Khổng tử đã giảm đi quá nửa, rồi cứ giảm
cho đến khi thống nhất lại váo nước Tần. Tư tưởng

215