Page 207 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 207

và  biểu  lộ  một sự nhất quán  lạ  lùng trong cách  lựa
      chọn  này.  Không  phải  chỉ  có  Khổng  tử.  Tôi  thấy  ở
     Việt  Nam  Nguyễn  Trãi  và  Hồ  Chí  Minh  cũng  thế.
      Bây  giờ  tôi  nói  sơ bộ  đến  cách  lựa  chọn  của  Khổng
      tử  để  có  điều  kiện  đi  sâu  vào  cách  lựa  chọn  của
      Việt Nam,  làm thành  một độ khúc xạ tiêu biểu,  mà
      tôi gọi là  "đạo nhà" theo cách nói của cụ  "Đồ Chiểu",
      người  tôi  vô  cùng  kính  trọng.
          Trong  tác  phẩm  "Trung  Quốc  triết học  sử" của
      học  giả  Phùng  Hữu  Lan,  ở  chương  III,  khi  nói  đến
      "Các  tư tưởng  triết học  và  tôn  giáo  trước  và  đương
      thời với Khổng tử",  tác giả có nhắc đến những quan
      niệm  sau  đây  lưu  hành  rất  rộng  râi  trong  xã  hội
      đương  thời:
          1)  Quỷ  thần.  Người  ta  tin  là  có  thần  thống trị,
      chi  phối  cuộc  đời  con  người,  và  có  những  người  ta
      gọi  là  đồng  cốt  có  thể  tiếp  xúc  với  quỷ  thần,  biết
      được  ý  định  của  họ.
          2)  Thuật  số.  Danh  từ này  dùng để  chỉ  các biện
      pháp  được  sử  dụng  để  đoán  biết  tương  lai.  Đó  là
      biện  pháp  sử  dụng  mai  rùa  đốt  lên  để  bói  chuyện
      lành  dữ.  Biện pháp  đoán mộng,  biện pháp xem  đất,
      sau này sẽ phát triển thành thuật phong thuỷ.  Vào
      đời  Chu  có  những viên  quan chuyên  trách  các  công
      việc  này.
          3) Trời.  Ông trời  có  quyền  uy nhất trong số  các
      thần, chủ tể mọi việc và đặc biệt có quan niệm  "thiên
      nhân  tương dữ",  tức là  có  quan hệ qua  lại giữa  tròi
      với  người.  Ông  trời  nhìn  hay  nghe  là  căn  cứ  vào
      dân,  nếu  ông  vua  làm  mất  lòng  dân  thì  ông  trời


                                                            209
   202   203   204   205   206   207   208   209   210   211   212