Page 203 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

thiết để giúp cho sự tiếp thu thành công không phải
mò mẫm, tránh được những va vấp hết làm lại sửa
và mỗi lần sửa vừa tốn công, hao của, lại càng xa
mục đích hơn, bởi vì thực tế đã thay đổi khác với
dự kiến.

3. Tư tưởng con người là kết quả của sinh hoạt
vật chất, vậy tôi sẽ xuất phát từ sinh hoạt vật chất
để xét. Nho giáo Trung Quốc như khi nó hình thành
trên 2500 năm ở Trung Quốc, với tính cách một học
thuyết của Khổng Khâu không phải lá một sáng
tạo theo kiểu một hệ thống tư biện xuất phát từ
một trí tuệ lỗi lạc, điều mà ta có thể thấy ở Xô-krát
(Socrate), Pla-tông (Platon) hay ở A-ri-xtôt (Aristote).
Hơn ai hết, Khổng tử nhận thức rõ điều này khi
nói: "Tôi thuật lại mà không sáng tạo, tôi giữ chữ
tín và yêu cái xưa”. Trước Khổng tử 500 năm, Chu
Công Đán đã tổng kết cách cai trị các đời, đưa ra
một hệ thống tư tưởng lấy chữ "lễ" làm nền tảng.
Cho nên Khổng tử nói: "Nhà Chu noi gương hai
triều đại trước (nhà Hạ và nhà Thương), cái văn
của nó (nhà Chu) rực rỡ lầm sao! Ta theo nhà Chu".
Không phải ngẫu nhiên mà trong các văn miếu Chu
Công sánh đôi với Khổng tử, thậm chí Hồ Quý Ly
cho Chu Công là tiên thánh còn cao hơn Khổng tử,
trong lúc Khổng tử chỉ lá tiên sư. Như vậy câu hỏi
đầu tiên lá: cơ sở vật chất gì sản sinh ra một truyền
thống tư tưởng trong đó. Khổng tử chỉ là một người
trong số những người khác.
Những người nghiên cứu triết học có xu hướng
đề cao quá đáng vai trò của các nhà tư tưởng, tưởng

205