Page 199 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Chương VII

ĐẠO NHO VIỆT NAM MỘT sự KHÚC XẠ
• • • • •

Kính tặng chú Trần Văn Giàu

Đạo Nho đã tồn tại ở Việt Nam có thể nói tói
hai ngàn năm. Nó đã cấp cho văn hóa Việt Nam ít
nhất là một hình thức khu biệt văn hóa này với
các nước ĐNA và kéo Việt Nam vào quỹ đạo của
những nước theo văn hóa Hán. Không có một dấu
vết nào của văn hóa Việt Nam má không mang một
biểu hiện có thể xem là có tính chất Nho giáo, dù
đó là văn học, chính trị, phong tục, nghi lễ, nghệ
thuật, tín ngưỡng. Cũng không có một người Việt
Nam nào, dủ chống Nho giáo đến đâu mà lại không
chịu ảnh hưởng Nho giáo. Trần Đình Hượu đã nói
rất đúng khi viết trong "Đến hiện đại tù truyền
thống" rằng chính những người đả kích Nho giáo
dữ dội nhất lại rất Nho. Điều này không có gì lạ.
Tâm thức một dân tộc không phải là cái áo khoác,
muốn cởi ra hay mặc vào lúc nào cũng được. Neu
cái gien di truyền tạo nên chúng ta như hôm nay
(da vảng, tóc đen...), thì tâm thức (mentality) chúng
ta cũng là một cái gì thừa kế. Khó lòng có một nhá

201