Page 194 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Khổng học trước sau chỉ lá một học thuyết tôn
ty luận. Nó không phải là một chủ nghĩa nhân đạo,
vì chủ nghĩa nhân đạo phải thừa nhận sự bình đẳng
tiên thiên giữa người với người. Trái lại, Khổng học
khẳng định tình trạng bất bình đẳng này. Đoạn
dưới đây của "Luận ngữ" lá hết sức tiêu biểu. Nó
nói đến thái độ của Khổng tử đối với tầng lớp thời
Khổng tử gọi là "Chúng", tức là tầng lớp thấp nhất
trong xã hội, được xem gần như là nô lệ:

"Tử Cống hỏi:
- Nếu như có người trợ cấp nhiều đối với "dân"
(thuật ngứ chỉ dân lao động tự do), lại có thê cứu
giúp tầng lớp "chúng" (dân lao động khổ sai) thì
thầy thấy thế nào? Có thể gọi ông ta là "nhân "không?"
Câu hỏi này rất hóc búa. Nếu Khổng tử chấp
nhận đối xử tốt với tầng lớp này thì Khổng tử lá
người Cách mạng, và gần với chúng ta, vì chúng ta
tình nguyện làm đầy tớ tầng lớp "chúng" náy. Câu
trả lời của Khổng tử hết sức rõ ràng, ông ta lá
người bênh vực đẳng cấp.

"Khổng tử nói:
- Đấy đâu liên quan đến "Nhân?" Chắc chắn đó
là "thánh " rồi.
(Tức là ý Khổng tử muốn nói đó là m ột việc
không tưởng, không ai có thể làm được. Đoạn sau
giải thích rỗ hơn):

"Ngay cả Nghiêu và Thuấn (hai ông vua lý tưởng
trong óc Khổng tử) còn kém vể điểm này.

196