Page 191 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Có thể nói việc nhân dân các nước theo văn hóa
Khổng giáo đuổi kịp nhân dân các nước tiên tiến
là chuyện chắc chắn. Điều cần thiết nhất là chính
phủ phải dành Uu tiên cho việc đào tạo nhân tái
và tổ chức việc học cho chu đáo. Các nước này có
truyền thống trọng học vấn hơn quỵền lực, tài sản.
Bước vào nhá nào người ta cũng thấy sách, và nhân
dân nhịn ăn để học, để mua sách hơn là để sắm
các tiện nghi vật chất.
(3) Nhân dân các nước này hết sức tháo vát,
chịu khó, giỏi thích nghi với hoàn cảnh mới, dù khó
khăn đến đâu. Ta thấy điều này trong ba mươi năm
chiến tranh ở Việt Nam, trong những người Trung
Quốc, Việt Nam sống di cư trên khắp thế giới. Chỉ
sau vài năm, lập tức họ tìm được công ăn việc lảm,
thích nghi với hoàn cảnh và cải thiện được cuộc
sống vật chất và tinh thần của họ. Họ giàu chí tiến
thủ, không chịu thua kém người ta. Trường hợp
người Hoa Kiều thực là phi thường. Họ rời khỏi
nước chủ yếu trong giai đoạn sau thế kỷ XVI. Họ
vửa bị chính quyền trong nước thuộc dị tộc ngờ vực,
vừa bị chính quyền thực dân chèn ép thế má họ
vượt lên được, nắm lấy thương nghiệp, kinh tế nhiều
nước ĐNA. Điều còn lạ hơn là những Hoa kiều ấy,
theo những bạn nghiên cứu Hoa kiều cho biết, rất
ít quan tâm tới Khổng học. Thế nhưng tâm thức là
cái không cần học cũng biết. Họ cũng giống như các
Việt kiều hầu như không biết gì tới Nho giáo, ngoái
miệng đả kích Nho giáo kịch liệt, nhưng họ vẫn
vươn lên từ những địa vị thấp kém nhất để trở
thành những người làm chủ kinh tế, khoa học kỹ

193