Page 186 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 186
Một khi Khổng học chỉ lo tìm hạnh phúc trong
quá khứ thì cách nào nó có thể trở thành học thuyết
giúp nhân dân đổi mới thân phận của họ, theo kịp
thế giới và tiến bộ khoa học?
(3) Học thuyết ấy cản trở sự phát triển của cá
nhân. Một cá nhân trong một xã hội theo Khổng
giáo bị trói buộc bởi một vạn sợi dây nhắc đến trách
nhiệm của anh ta với gia đình, họ hàng, làng xóm,
bạn bè... Anh ta suốt đời mắc cứng vào mọi cách
ứng xử, không có điều kiện để trở thành con người
góp phần thay đổi cuộc sống của mình và của mọi
người, trau dồi khoa học kỹ thuật, thay đổi thế
giới. Mặt khác, nó cũng tạo nên ở anh ta tính ỷ lại,
chờ đợi, nhờ cậy ở những người khác không có tinh
thần mạnh dạn dám nghĩ, dám làm. Một xã hội
muốn phát triển, trước hết phải có những cá nhân
dám sống và làm những điều trước đó không ai làm,
dám có những suy nghĩ táo bạo khác hẳn truyền
thông, dám bênh vực cho những chủ kiến của mình
và chính nhờ các chủ kiến ấy đem lại những kết
quả cao hơn các kiến giải trước nên đã kéo theo
những phong trào, thay đổi dư luận và làm xã hội
tiến lên.
Cho nên nếu như giáo dục phương Tây trước
hêt lo tạo nên những con người tự lập và độc lập
suy nghĩ, thì giáo dục Khổng giáo lại tạo nên những
con người máy lảm theo những giáo điều có sẵn.
Ket quả những nước theo Khổng giáo đều phải trải
qua một sự khổ luyện theo văn minh phương Tây,
phải cảm thấy hết sự nhục nhã, khốn khổ của tình
188
