Page 188 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

theo Khổng giáo trong việc tiếp thu khoa học
kỹ thuật.
(1) Giữa Khổng giáo với văn hóa hiện đại có
những điểm giống nhau căn bản, những điểm khác
nhau chỉ là thứ yếu và khắc phục dễ dàng.
Những điều này nhà văn hóa Nguyễn Khắc Viện
là người đầu tiên đã nêu lên trên báo "Pensée" trong
những năm 60, ngay vào lúc trong nước thái độ phê
phán Khổng giáo khá mạnh. Là con của một gia
đình Khổng học - ông cụ thân sinh, Nguyễn Khắc
Niệm, 19 tuổi đậu Hoàng giáp - ông Nguyễn thấy
giữa Khổng giáo vá chủ nghĩa Mác có nhiều điểm
giống nhau. Khổng giáo và chủ nghĩa Mác đều tìm
cách thực hiện một xã hội ấm no ngay trong cuộc
sống hiện tại, dưới đất không chờ đợi một ân huệ
náo của thần linh mà do sự hợp tác của những con
người để đạt đến mục tiêu chung.
Điều ông Nguyễn nói đến là hết sức quan trọng,
và nó giải thích tại sao Đảng Cộng sản đấu tranh
chống chủ nghĩa đế quốc lại được những nhân dân
theo Nho giáo hưởng ứng. Tại sao ở Việt Nam nhiều
người cộng sản lỗi lạc lại lá con những gia đình
Nho giáo. Trong một nền văn hóa theo Nho giáo
việc đổi mới xã hội gặp ít trở lực hơn ở một nền
văn hóa khác. Không có trở lực tôn giáo, bởi vì tử
bao đời nay tôn giáo đã tách khỏi chính trị, chỉ là
công việc riêng của cá nhân và gia đình má không
làm thành một lực lượng cản trở những thay đổi
trong xã hội. Chế độ tôn ty đã bị chủ nghĩa thực
dân và chủ nghĩa đế quốc xóa bỏ, những con người

190