Page 183 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

cái thì lấy ở Phật giáo (tâm, tính) để bổ sung cho
sự thiếu sót của Khổng học về siêu hình học và tâm
lý học. Kết quả của bước tổng hợp mới này, mà Chu
Hy là người tập đại thành, là xây dựng nên một hệ
thống tư tưởng có khả năng tồn tại bên cạnh Đạo
giáo và Phật giáo và còn tồn tại cho đên nay.
Nhưng Tống Nho mà người ta còn gọi là lý học,
tuy lo thuyết minh cái lý của từng câu, từng chữ,
nhưng chủ yếu lá lặp lại các cách giải thích của
các học giả đời Tống. Cái mà cha ông ta gọi là Nho
giáo thực chất chính lả Tống Nho mả Tống Nho còn
giáo điều hơn Hán Nho, Đường Nho. Cái tệ của
Tống Nho đã được phong trào tân thư nói nhiều.
Nó tạo nên một tẩng lớp nhà Nho bảo thủ, thủ cựu,
tự mãn, chống lại mọi đổi mới về chính trị và kinh
tế, cho nên ba nước sùng bái Tống Nho lá Trung
Hoa, Việt Nam, Triều Tiên đều chịu một số phận
gần như nhau trước sự xâm lược của chủ nghĩa
đế quốc.

III. CÁC NHƯỢC ĐIỂM CỦA KHổNG HỌC
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI

Khổng học chỉ lá một hệ tư tưởng của nền văn
minh nông nghiệp ở mức độ thấp, lo bảo vệ một
chế độ nông nghiệp tự túc, duy trì một xã hội ngưng
trệ vá lấy việc củng cố sự ngưng trệ làm thành lý
tưởng của nó.
(1) Cái Lễ nó đề xướng lả để phục vụ một chế
độ tôn ty luận thời cổ đối lập với chế độ dân chủ
ngáy nay. Nó lo bảo vệ một tôn ty đã được xác lập

185