Page 181 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

nhiều điều quái lạ, các tai biến thiên nhiên và những
chũyện cướp ngôi, tôi giết vua. Người viết đóng vai
một thiên tử nhà Chu ghi lại để đánh giá. Quyển
náy chắc chắn không phải là của Khổng tử, vì Khổng
tử chủ trương "không ở đúng địa vị thì không bàn
chính sự của địa vị này".
Mặc dầu thế, từ đời Hán trở đi "Kinh XuấnThu"
được đưa vào, và với chuyện này, Nho giáo chuyển
thành học thuyết lấy bói toán làm nền tảng.

Lại có chuyện nói Khổng tử viết phần "Thập
dực", tức là phần triết học trong "Kinh Dịch". Điều
này không có căn cứ. Trong "Luận ngứ" chỉ có một
câu nhắc đến "Kinh Dịch":
"Tử viết: Gia ngã sổ niên, ngũ thập dĩ học Dịch,
khả dĩ vô đại quá hỉ" (Chương VII, Thuật Nhi)
Câu náy được giải thích khác nhau. Theo Chu
Hy thì nghĩa nó lá; "Cho ta thêm vài năm đê ta có
thể học "Kinh Dịch" vào năm 50 tuôi và sẽ không
có lỗi lẩm lớn". Nhưng theo Thanh Nho thì chữ "Dịch"
đây chính là chữ "Diệc" và nghĩa của câụ sẽ là:
"Cho ta thêm vài năm nửa để ta có thê học vào
năm 50 tuổi cũng sẽ khỏi có lỗi lẩm lớn". Vậy Kinh
Dịch không liên quan tới Khổng học.
(3) Khổng tử chống lại việc học chỉ biết có chữ
nghĩa văn chương, ông yêu cầu các học trò phải
lấy tu thân làm gốc. Từ năm -140 nhả Hán mở khoa
thi từ đó cái học chỉ lá cái học thi cử. Nhiều người
chỉ nhờ thạo một kinh mà trở thành tể tướng. Đây
lá lối học giáo điều chỉ cốt thuộc sách. Nhưng điều

183