Page 196 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Với nền văn minh của giai đoạn ba trong lịch
sử loài người, giai đoạn nền văn minh của trí tuệ,
mọi giá trị trước đây đều phải trải qua một sự vượt
gộp, tức lá không thể có sự tiếp nhận nguyên vẹn
các giá trị cũ, dù đó là của phương Đông hay của
phương Tây.
Quan niệm làm chủ thế giới đang trở thành mất
giá trị, bị bàn cãi. Tôi dẫn nhận xét của nhà xã hội
học Pháp Etgar Morin: "Vấn đề làm chủ hành tinh
không còn ý nghĩa nào nữa. Trái đất không thuộc
chúng ta, mà chúng ta thuộc về nó. Chúng ta chỉ
bên ngoải có vẻ là những ông chủ của nó thôi. Trong
thực tế cả hai bên là chủ của nhau, vấn đề bây giờ
không còn là sự phát triển không có kiểm soát kỷ
nguyên hành tinh của chúng ta. Trái đất Tổ quốc
đang lâm nguy. Chúng ta đang lâm nguy và kẻ thù
bây giờ chúng ta biết được nó, là chúng ta chứ chẳng
ai khác"(6).

Khái niệm tiến bộ dựa trên sản xuất vật chất
trở thánh vô nghĩa không kém. Một chiếc táu hỏa
chở được một vạn tấn, còn con người trung bình chỉ
mang được 20 kilô. Vậy để chở một tấn phải m ất
50 người. Con người mang được trong 6 tiếng đồng
hồ. Xe lửa chạy suốt 24 tiếng đồng hồ tức là gấp 4
lần. Con người đi trung bình 4 kilômét một giờ. Xe
lửa kém đi nữa cũng chạy được 40 kilômét giờ, tức
là xe lửa có năng suất gấp 50 X 10.000 X 4 X 10 tức
lá bằng 20 triệu người. Sự chênh lệch không nhỏ.
Đó là không nói chi phí cho xe lửa để chở một vạn
tấn hàng là vô nghĩa so với chi phí cho số người để

198