Page 200 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 200

tư  tưởng  phương  Tây  thoát  khỏi  cách  đặt  vấn  đề
        của Platông, cách nhìn của Thiên chúa giáo, thì nếu
        chúng ta có trong tâm thức một cái  gì của Nho giáo
        cũng  không  có  gì  thiệt  thòi.  Khi  ra  đời,  con  người
        đã bị quy định về chủng tộc,  đất nước,  và tâm thức.
        Phải  nhận  thức tính  chât bị  quy định  này,  để  thừa
        nhận tính chất bị quy định của người khác mà củng
        sống  trong  sự  khoan  hòa  trong  tiến  bộ  và  hòa  hợp.
             Trong  chương náy,  chúng  tôi  không  đề  cập  đến
        chuyện khen hay chê.  Chúng tôi xét độ khúc xạ của
        Nho giáo khi được người Việt Nam tiếp  thu.  Chúng
        tôi  giới  thiệu  một  khái  niệm  mới,  "độ  khúc xạ",  vá
        cố gắng nêu lên tính chất khách quan của khái niệm
        này.  Đdi  một  người  nghiên  cứu,  dù  có  viết  hàng
        trăm  quyển  sách,  xét  cho  củng  mơ  ước  chỉ  là  giới
        thiệu  được  một  khái  niệm  hữu  ích  để  xét  được  đối
        tượng một  cách  khách  quan,  hay  góp  phần  sửa  đổi
        lại  cách  lý giải  một  khái niệm quen  thuộc theo  một
        cách hợp  lý  hơn.  Đóng góp của anh  ta thực tình rút
        cục  lại  chỉ  có  thế.  Neu  như  lịch  sử  khoa  học  tiến
        lên  nhờ  những công  cụ,  thì  các  khái  niệm  chính  là
        những công cụ của  tư  duy để  khoa học sử  dụng mà
        cải tạo thế  giới.  Người làm khoa học không có  tham
        vọng  nào  cao  hơn  nữa.  Nhân  tiện,  chúng  tôi  thử
        trình  bày  luôn  các  thao  tác  phải  lầm  để  xây  dựng
        một  khái  niệm.  Khái  niệm  xét  cho  củng,  lá  một
        công cụ.  Khi một người nghĩ ra cách tạo ra lực bằng
        hơi  nước,  thì  anh  ta  là  nhà  phát  minh.  Rồi  phát
        minh nảy sẽ được người ta sử dụng trong vô số thực
        tiễn:  táu hoả,  ô tô,  tàu  thuỷ...  Cũng vậy,  khi Khổng



        202
   195   196   197   198   199   200   201   202   203   204   205