Page 173 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

sau khi Khổng tử mất đạo Nho chia ra làm tám
chi nhánh, không ai theo ai. Sau khi nước Tần đã
thống nhất thiên hạ váo năm -221, nhà Tần lấy
Pháp gia làm học thuyết chính vá Tần Thủy Hoảng
căm ghét các nhà Nho lấy chuyện xưa khuyên Hoàng
đế thay đổi chính sách của mình đã ra lệnh đốt các
sách Nho giáo dùng để dạy và giết các nhà Nho.
Khi Lưu Bang, tức Hán Cao Tổ dựng lên nhà Hán
vảo năm -205 thì ông ta cũng căm ghét các nhá
Nho không kém Tần Thủy Hoàng, thậm chí gặp
nhà Nho thì giật lấy mũ mà đái vào trong. Thế
nhưng là người hiểu việc, ông ta biết có thể ngồi
trên mình ngựa để lấy thiên hạ, nhưng muốn cai
trị thiên hạ thì phải dựa vào một sức mạnh tinh
thần để làm cơ sở đoàn kết nhân dân, tạo chỗ dựa
cho việc cai trị.
Điều Hán Cao Tổ đã làm chứng minh không
thể chối cãi tầm quan trọng của văn hóa đối với
vận mệnh một nước, một đế chế. Trước giai đoạn
tư bản chủ nghĩa là giai đoạn có thể lấy cái lợi về
kinh tế thống nhất đất nước và đế chế, nước nào,
đế chế nào muốn thành lập vững chắc cũng đều
phải dựa trên cơ sở thống nhất về tinh thần thậm
chí phải tạo ra cơ sở ấy, hay mượn cái cơ sở ấy mà
phát huy sức mạnh chính trị.
Có hai người anh hùng bậc nhất thế giới cổ đại
đã không nắm được nguyên lý này nên đế chế sụp
đổ nhanh chóng. Người thứ nhất là A-lếch-xăng đại
đế (-356 đến -332), tuy đã mở rộng đế chế từ Hy Lạp
đến biên giới Ân Độ nhưng nền văn hóa mà ông

175