Page 175 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

độc tôn Nho học. Như vậy Nho học phải đợi trên
ba trăm năm sau khi Khổng tử chết mới có thể trở
thành trào lưu tư tưởng chủ đạo của Trung Quốc
và từ đó cho đến năm 1949, khi nước Cộng hòa
Nhân dân Trung Hoa ra đời, tức là trên hai ngàn
năm văn hóa Trung Hoa về cơ bản là một văn hóa
Nho giáo.
Hán Vũ Đế (-140 đến -87) là người đã cấp cho
Nho giáo cái diện mạo ngày nay. ông này thừa hưởng
một đất nước giàu có, yên ổn nhưng lại muốn noi
gương Tần Thủy Hoàng, mở rộng đất đai, tu tiên,
sống xa hoa, chuyên chế. ông ta là A-lêch-xãng đại
đế của Trung Hoa. Dưới thời ông, năm -111 quân
đội Trung Quốc đánh chiếm Việt Nam mở đầu thời
kỳ Bắc thuộc trên một ngàn năm. Chỉ ba năm sau
quân đội ông đánh chiếm Triều Tiên mở đầu bốn
trăm năm Bắc thuộc, ồng đem quân đánh chiếm
đất đai Mông Cổ, mở rộng đế chế sang phía Tây.
Kết quả lá đất nước kiệt quệ, nhân dân nhao nhác,
suýt nữa nhà Hán sụp đổ theo vết xe nhà Tần. Ta
chỉ cần đọc thiên "Bình chuẩn thư" trong bộ "Sử
k ý ” của Tư Mã Thiên là thấy. Nhà Hán còn tồn tại
được chính là nhờ Nho giáo, mà người góp phần
quan trọng nhất là Đổng Trọng Thư (-179 đến -104).
Tư Mã Thiên lá người ghét Hán Nho, nhưng khi
dịch bộ "Sử ký" của ông, tôi không dám dịch thiên
"Nho lâm liệt truyện” vì sợ không in được.

Cái gọi là Hán Nho, tức lá đạo Nho mà chúng
ta học chỉ có hình thức Khổng học thôi. Neu xét
theo quan điểm văn học, có thể gọi Khổng học là

177