Page 162 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

"Tử Cống hỏi:
- Có m ột câu nào có thê thi hành suốt đời
được không?
Khổng tử đáp:
- Phải chăng là chữ "thứ”: "Điều mình đã không
muốn thì chớ đem làm cho người ta ” (Chương XV.
Vệ Linh Công).
Chính chữ "thứ" này là nguyên lý xuyên suốt
Khổng học tạo nên tính nhất quán, tức tính triết
học của Khổng học.
"Không tử nói:
- Này anh Tứ (Tử cống) anh cho ta học nhiều
mà biết chăng?
- Không phải thế sao?
- Không phải. Ta lấy một nguyên lý để xuyên
suốt (thống nhất) tất c ả (Vệ Linh Công. Chương XV).
Nguyên lý ấy là nguyên lý gì? Tăng tử đã cho
ta câu trả lời:
"Khổng tử nói:

- Này anh Sâm (tên của Tăng tử)! Cái đạo của
ta lấy một nguyên lý để quán triệt tất cả.

Tăng tử nói:
- Vâng ạ.
Khổng tử đi ra. Các môn nhân khác hỏi:

- Câu nói ấy có nghĩa như thế nào?
Tăng tử đáp:

164