Page 157 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Trong "Luận ngữ" ta thấy ông luôn luôn nhắc
học trò đã làm quan thì phải biết can ngăn nhá
vua khi nhà vua làm một việc không hay, và nếu
can ngăn không được thì phải liệu cách mà rút khỏi
triều đình. Chính Khổng tử cũng đã làm như vậy
khi vua nước Lỗ không nghe lời can của ông.

(3) Hiểu lầm thứ ba: Khổng tử bênh vực
chinh sách xâm lược các nước khác.
Suốt đời mình, Khổng tử là người chống chiến
tranh nhưng không hiểu sao người ta lại quy cho
ông cái tội là người thủ xướng chính sách xâm lược.
"Vệ Linh Công hỏi Khổng tử về chiến trận. Khổng
tử đáp:
- Neu Ngài hỏi về chuyện tế tự thì tôi thường
nghe nói đến. Còn về chuyện chỉ huy quân đội thì
tôi chưa hề học.
Ngày hôm sau (Khổng tử) liền ra đi" (Chương
XV, Vệ Linh Công).
Đoạn trích dưới đây khá dài nhưng rất tiêu biểu
cho quan điểm chống chiến tranh, sử dụng văn hóa
để đạt đến sự thống nhất thiên hạ của ông:
"Họ Quý sắp sửa đánh đất Chuyên Du. Nhiệm
Hữu và Quý Lộ đến yết kiến Khổng tử, nói:
- Họ Quý sắp gây chuyện với nước Chuyên Du.
Khổng tử hỏi:
- Anh Cẩu (Nhiệm Hữu), đó chẳng phải là lỗi
của anh sao? Đất Chuyên Du ngày xưa được các
tiên vương cho làm chủ đất Đông Mông. Không những

159