Page 151 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Việc đánh giá lại Khổng học là xuất phát trước
hết từ một thực tế hiện nay đã lảm thế giới kinh
ngạc. Nám con rồng châu A tiến nhanh trên con
đường hiện đại hóa (Nhật Bản, Nam Triều Tiên,
Hồng Kông, Xingapo, Đài Lọan) đều công khai khẳng
định chính Khổng học đã giúp họ hiện đại hóa nhanh
chóng, thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu. Hiện tượng
này bắt người ta nhận thức lại giá trị của Khổng
học, khi thấy chính nó lại có thể góp phần làm đât
nước giàu có theo kịp phương Tây, điều mà một
nhà xã hội học hàng đầu ở phương Tây là Max Weber
đã nhận thấy trong công trình "Tôn giáo ở Trung
Quốc" iA). Trung Quốc sau khi thanh trử "Bè ỉũ bốn
tên" (tháng 10, 1976) bắt đầu tỉnh dậy khỏi giấc
mơ giáo điều của một CNXH kiểu trại lính và nhận
thức truyền thống văn hóa của chính mình. Khổng
học do đó được phục hồi và đề cao.
Câu chuyện Khổng học đầy mâu thuẫn, đầy
những đánh giá trái ngược nhau. Hiện nay ở Việt
Nam số người hiểu nó không nhiều, và trong số
này, ý kiến còn mâu thuẫn nhau hơn ở những người
không hiểu nó. Tuy vậy, dù chống Khổng học hay
bênh vực nó ở một vái điểm nào đó, không có người
nào lại không chịu ảnh hưởng Khổng học. Điều náy
lá không thể tránh khỏi, vì một học thuyết khi đã
trở thánh chủ đạo trong nền văn hóa một nước như
Trung Hoa, Việt Nam, Triều Tiên, Nhật Bản suốt
ngót hai ngàn năm sẽ làm thành một thành tố trong
tâm thức con người không thể thoát ly khỏi nó dễ
dàng như cởi một cái áo khoác.

153