Page 150 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Quan hệ giữa Hồ Chí Minh với Khổng học đã
được bàn đến nhiều, ở đây tôi không nhắc lại.
Việc phê phán Khổng học vẫn tiếp tục trong
giai đoạn cách mạng văn hóa ở Trung Quốc nhưng
đằng sau những lời tuyên bố nhân danh tư tưởng
Mao Trạch Đông, ta lại thấy một sự phê phán Nho
giáo theo khuynh hướng Pháp nga. Năm 1958, Mao
Trạch Đông nói:
"Tôi đã tranh luận vấn đề này với những người
dân chủ. Tôi nói, các anh chê trách tôi đã ỉà Tẩn
Thủy Hoàng, các anh sai rồi! Chúng tôi vượt quá
Tẩn Thủy Hoàng gấp trăm lần. Các anh nói chúng
tôi là Tẩn Thủy Hoàng và chúng tôi là độc tài. Chúng
tôi chấp nhận tất cả chuyện ấy. Điểu tội nghiệp
nhất đó là các anh còn chưa nói đủ và nhiều khi
chúng tôi phải nói thêm vào điều các anh nói. Tần
Thủy Hoàng là cái gì? ông ta chỉ chôn có 460 nhà
Nho, chúng tôi đã chôn 46.000 học giả"(3).
Tình trạng ở Việt Nam có hơi khác. Tử sau khi
mất nước, các nhà Nho Việt Nam kịch liệt bài xích
Tống Nho. Nhưng có một điều ta phải thừa nhận.
Đó là các nhà yêu nước đều thừa nhận Nho giáo có
vai trò tích cực trong việc tu thân, và tất cả thế hệ
cha ông của ta, dù đó là Nguyễn Trường Tộ, Nguyễn
Lộ Trạch, Nguyễn Đình Chiểu, Phan Bội Châu, Phan
Châu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng đều tự nhận mình
là nhà Nho một cách đường hoàng. Rồi những người
Công giáo theo Tây học như Trương Vĩnh Ký, vẫn
ra sức giới thiệu các sách kinh điển Nho giáo, như
một biện pháp bảo vệ văn hóa dân tộc.

152