Page 148 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

tin lành và tinh thần của chủ nghĩa tư bản (Die
Protestant Ethic und der’ Geist’ des KapitalismusX 1)
người ta đã thấy vai trò to lớn của văn hóa đối với
kinh tế không kém vai trò của hạ tầng cơ sở. Điều
này giải thích những vấp váp của phe XHCN trong
công cuộc xây dựng một CNXH xuất phát từ lý luận.
Thái độ đoạn tuyệt với quá khứ này biểu hiện
cụ thể nhất ở lớp Cách mạng trẻ. Những người trẻ
trong đà say sưa đổi mới xã hội, dễ có xu hướng
xốa sạch quá khứ, xây dựng lại một xã hội mới
hoàn toàn và xem mọi cái cũ đều gắn liền với một
xã hội lạc hậu. Nhưng việc đổi mới kinh tế là cực
kỳ phức tạp, không một lý thuyết náo có thể giúp
ta khắc phục những khó khăn nẩy sinh trong một
chế độ kinh tế chưa có tiền tệ. Một khi xây dựng
một chế độ kinh tế mà trong óc người dân chưa có
một khái niệm rõ ráng về các cách sản xuất, lưu
thông, phân phối và tiêu dùng của nó, liệu các khâu
này có khỏi bị khúc xạ qua cái nhìn củ và thoát
khỏi chế độ quan liêu bao cấp được không?

Nhưng có hai nhà cách mạng nhiều tuổi hơn
lại nhìn thấy sự cần thiết phải đánh giá Khổng học
một cách công bằng hơn. Người thứ nhất lả Tôn
Dật Tiên. Nhận xét dưới đây của Tôn Dật Tiên bắt
ta phải suy nghĩ:

"Chúng ta cho rằng các nước Âu M ỹ gần đây
rất tiến bộ. Nhưng văn hóa mới của họ thì không
được hoàn thiện như triết học chính trị của chúng
ta. Trung Quốc có m ột câu nói vể triết học chính
trị rất có hệ thống, các nhả chính trị gia lớn ở nước

150