Page 385 - AllbertEstens

MŨI TÊN THỜI GIAN

(Bài phỏng vấn Ilya Prigogine, giải Nobel hóa học, do

Danielle Ouellet thực hiện, trong "Québec Science”, Mai 1994,

tr. 42-44).

Hỏi: Ông quan tâm đến thời gian từ lúc nào ?

Prigogine: Tôi luôn luôn thích thú lịch sử, âm nhạc và

khảo cổ, ỏ đây yếu tô" thòi gian rất quan trọng. Đúng là do ngẫu

nhiên, trong bầu không khí trước chiến tranh, tôi đã chọn khoa

học. Lo lắng và bất định ngự trị. Người ta nghĩ tốt nhất là chọn

một nghề khoa học, có tính quốc tế, hơn là những hoạt động xa

xỉ như khảo cổ và âm nhạc.

Bưốc vào đại học, tôi hơi ngạc nhiên nhận thấy các định

luật cơ bản của vật lý học là những định luật phi thời gian

trong đó tương lai có vai trò cũng như quá khứ. Trong các

phương trình của cơ học cổ điển của Newton mô tả hiện tượng

hấp dẫn, có dùng dấu cộng hay dấu trừ thì cũng chẳng làm thay

đổi diễn biến của biến c ô " . Đối với Einstein, thời gian chỉ là một

ảo tưởng. Gần đây, Hawking cũng theo dòng suy nghĩ ấy. Ông

ta nói đến một thòi gian ảo, điều này có nghĩa đã không gian

hóa thời gian, làm cho thời gian giông như một chiểu (thứ

nguyên) hình học. Thật kỳ lạ, cuốn sách Une brève histoire du

temps của ông [Cao Chi và Phạm Văn Thiều đã dịch sang tiếng

Việt: Lược sử thời gian, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội,

1995] lại là một câu chuyện phủ định thời gian.

Ông giáo SƯ dạy tôi Théophile De Donder ỏ Đại học

Bruxelles rất chú ý đến nhiệt động học. Nhiệt động học - đó là

một khoa học mang tính tiến hóa tiêu biểu nhất, đó là hình ảnh

tiến hóa đầu tiên của thê giới. Và entrôpi - đó là mũi tên của

thời gian.

383