Page 383 - AllbertEstens

đó. Phương trình này là hoàn toàn thuận nghịch. Nhưng cơ học

lượng tử có một cấu trúc hai mặt: Ngoài các phương trình của

nó, còn phải có một lý thuyết về đo. Thật vậy, phương trình

Schrödinger là đúng khi mà ta chưa tiến hành đo hệ, nếu không

thì chỉ có một trong các kết quả khả dĩ (được tiên đoán bởi

phương trình) được thực hiện và nó được chọn ra một cách hoàn

toàn ngẫu nhiên. Việc đo "thực tại hóa" một cách ngẫu nhiên chỉ

một trong các tiềm năng của hệ. Đó là bất định luận lượng tử.

Sự "rút gọn bó sóng" đó có đưa hay không đưa vào một tính

không thuận nghịch thời gian ? Nếu có thì nó sẽ là một mũi tên

rất lạ đã xuất hiện ở đó: Các quan sát thực hiện trên các hệ đã

t • 1 t • •
ngầm tham gia vào việc tạo ra tính thuận nghịch !

Phải chăng chẳng lâu nữa sẽ có sự tương hợp giữa các thời

gian ?

Một điều cuối cùng. Do muốn thử nghiệm tính đối xứng

vật chất - phản vật chất, các nhà vật lý hạt vào năm 1964 đã

khám phá ra rằng tương tác yếu hơi phá vỡ tính đối xứng thòi

gian quá khứ - tương lai. Vấn đề còn đặt ra là tìm hiểu xem phải

chăng ta cần phải hay không gắn một mũi tên của thời gian cho

sự phá vỡ đối xứng đó. Hiện nay, đa sô" nhà vật lý tìm cách

nghiên cứu một cách tổng hợp vể mũi tên của thòi gian đã nghĩ

rằng mũi tên ấy chắc chắn phải có liên hệ với hiện tượng hấp

dẫn. Thí dụ như Zeh và Penrose. Theo các ông, có thể là có một

liên hệ có vai trò thống nhất giữa sự vi phạm đối xứng vật chất -

phản vật chất, hấp dẫn và mũi tên của thòi gian. Việc này còn

đang được tiếp tục.

Song hiện tại, địa vị của thòi gian dường như là rất khác

nhau đối với mỗi hệ khái niệm được đề xuất trong vật lý học. Bộ

• • » ơ ♦ 1 / I •
mặt của thời gian vẫn còn là bộ mặt của tượng thần sphinx.

Không có tính phổ quát của thời gian. Phải chăng ở đó sẽ có một

381